نقش اراده آزاد در مقابل تقدیراز دیدگاه قرآن، روان شناسی و عصبشناسی

جبر و اختیار همواره از قدیم پردامنه ترین مبانی فلسفه و مورد بحث فلاسفه و حکما بوده است. گروهی به جبر مطلق و جمعی مانند معتزلیان به اختیار مطلق معتقدند؛ اما قول میانه «لا جبر و لا تفویض و لکن امر بین امرین» که از ائمه هادین(ع) به ما رسیده امروز در آزمایشگاه تخصصی علم اعصاب به اثبات رسیده است. در این مقاله، مطالعات نوروفیزیولوژی در زمینه اراده آزاد، آیات قرآنی مرتبط و سایر دیدگاههای روان شناسی و عصبشناسی مربوط به صورت مروری، مورد توجه قرار گرفته است. «بنجامین لیبت» نوروفیزیولوژیستی است که طی مطالعات علمی روی مغز درک جدیدی از هوشیاری اثبات کرده است.این دانشمند میگوید: مغز پاسخ به یک تحریک خارجی را قبل از تصمیم آگاهانه شروع می کند (پاسخ قبلا وجود دارد، آنچه تقدیر می نامیم ). مقاله شواهدی از جبر متعالی و دایره سرنوشت از آیات قرآن کریم، دیدگاه یونگ، تفاسیر مولانا و حافظ پیشرو می گذارد و سپس عصب شناسی تعالی در علم اعصاب را مورد بررسی قرار میدهد. با تامل در آگاهی های دینی و ارتباط آن با علوم جدید میتوان گستره ی افقهای دید انسان نسبت به آگاهیهای دینی را افزایش داد.

Keywords:

جبر و اختیار , اراده آزاد , تقدیر , عصب شناسی