بررسی تحلیلی ظرایف و اشارات داستان حضرت موسی و خضر(ع) بر مبنای روایات تفسیری فریقین

روایات معصومان(ع) با تبیین ظرایف و ریزه کاری ها، نقشی مهم در شاکله معرفتی مسلمانان داشته است و زوایای پنهان برخی موضوع ها را روشن می کند. در داستان مشهور ملاقات حضرت موسی(ع) و شخص عالم بنی اسرائیل که نماینده تشریع و تکوین الهی هستند بسیاری از جزئیات بیان نشده که در روایات، ذیل آیات ۶۰ تا ۸۲ سوره کهف یاد شده اند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به بیان ملاک اعتبارسنجی روایات تفسیری به گونه های روایات تفسیری ناظر بر ظرایف و اشارات داستان موسی و خضر(ع) پرداخته شده است. همچنین دیدگاه های مختلف راویان درباره آن ظرایف و ریزه کاری های داستان را با بهره گیری از سخنان و سیره معصومان(ع) و دخالت دادن آن در جریان فهم کلام الهی بررسی می کند. با وجود آسیب های مبنایی در سستی برخی از احادیث در کتب تفسیری روایی و نیز آسیب جعل در روایات ناظر به قرآن به ویژه در عرصه شان نزول و تاویل های غالیانه؛ ارائه این روایات، برای تبیین مقاصد آیه های قرآن و پرده برداری از لایه های ژرف آن می باشد. با بررسی جزئیات داستانی قصه حضرت موسی و خضر(ع)، به معرفی شخصیت آنها پرداخته شده است. همچنین جایگاه خضر(ع) در نبوت و ولایت، برتری علمی و ولایی او بر موسی(ع) و تعارضش با اولواالعزم بودن او و کیفیت آشنایی آنها از حوزه روایات بررسی شده است. در ادامه نیز اختلاف های روایی که در پیام و هدف داستان موثر واقع شده اند، بیان شده و روشن گردید که در چه مواردی عناصر برجسته و در چه عناصری کم رنگ می شوند.

Keywords:

حضرت موسی(ع) , حضرت خضر(ع) , روایات تفسیری , گونه شناسی روایات , تحلیل ظرایف و اشارات