واکاوی اندیشه توحیدی هشام بن سالم جوالیقی

هشام بن سالم از متکلمان برجسته شیعه در قرن دوم بود که یکی از دو جریان فکری آن زمان را در کنار هشام بن حکم ایجاد کرد. وی در مدرسه کلامی کوفه رشد کرد و میراث ارزنده ای در کلام شیعه به یادگار گذاشت. در این میان، دیدگاه های گوناگون کلامی را به ایشان نسبت داده اند که از بحث برانگیزترین این دیدگاه ها، دیدگاه توحیدی او است که به سبب آن، به تشبیه و تجسیم متهم شده و فرقه نگاران، از جمله اشعری، از وی به عنوان نظریه پرداز مشبهه و مجسمه یاد کرده اند. اشعری در مقالات الاسلامیین او را اهل تشبیه می داند. اما میراث علمی وی، تصویر دیگری از دیدگاه توحیدی این اندیشمند عرضه می کند که در مقام باور، قائل به یگانگی خدا است. ولی در نظریه پردازی به دلیل نوپایی علم کلام، اصطلاحاتی را به کار برده که مخالفانش را ملازم با تشبیه و تجسیم دانسته اند و با عرضه دیدگاه های خویش به امام صادق (ع) تصحیح شده است.

Keywords:

هشام بن سالم , توحید , تشبیه , تجسیم , صورت