ارزیابی معیارهای موثر بر گونه بندی معابر در فرآیند طراحی شهری با تاکید بر اقتصاد حرکت. مطالعه موردی: محله فرحزاد، تهران

موضوع معابر شهری از جمله موضوعات اصلی و تاثیرگذار در طرحهای شهری هستند. بررسی نوشتگان موجود در مورد گونهبندی معابر نشان میدهد گونهشناسی و طبقه­بندی معابر شهری اغلب با استفاده از معیارهای عملکردی، مقیاس آمد و شد، عرض معبر یا ترکیبی از این معیارها صورت میگیرد و فرآیندهای گونه بندی بر اساس معیارهای چندگانه و کیفی کمتر مورد توجه قرار گرفته­اند. هدف از انجام این پژوهش، تعیین شاخصهها و پارامترهای کیفی موثر بر گونه­بندی معابر بر اساس ویژگی­های مشترک شان و تدوین مدلی که بتواند این پارامترها، ارزشها و ویژگی­های کیفی و مکان­محور را در فرآیند ارائه پیشنهادات طراحی شهری مورد استفاده قرار دهد، می­باشد، بدین منظور، با استفاده از مطالعات اسنادی، مرور نوشتگان و تجربیات مشابه گونه­بندی، ابتدا به بررسی جامع عوامل موثر بر گونهبندی معابر پرداخته شده است تا چهارچوب نظری گونه شناسی معابر حاصل شود. در گام بعد، بر اساس نقد معیارهای گونه­بندی در نوشتگان موجود و مطالعات اکتشافی انجام­شده در مورد این موضوع، پنج معیار ۱) پیاده مداری، ۲) توپوگرافی، ۳) نقش عملکردی، ۴) میزان هم­پیوندی فضایی و ۵) کیفیت سیما و منظر به عنوان معیارهای گونه­بندی معابر معرفی شده­اند. با به­کارگیری معیارهای بالا، از انطباق اسنادی و تحلیل برداشت­های میدانی با استفاده از سامانه اطلاعات مکانی (GIS) و روش چیدمان فضا، معابر محله فرحزاد به عنوان نمونه موردی مورد بررسی قرار گرفته­اند. گونهبندی معابر فرحزاد نشان میدهد که در یک بافت قدیمی و ارگانیک، گونههای متعددی از معابر با ویژگیهای مختلف و متنوع وجود دارند که نیازمند رهنمودهای مداخله متناسب هستند. همچنین ممکن است کل یک معبر در یک تیپ معین قرار نگیرد و به سبب داشتن شخصیت­های چندگانه­ در بخش­های مختلف، هر یک از این بخش­ها، در گونه­های مختلفی قابل دسته­بندی باشند و در مرحله پیشنهاد روش مداخله یا راهنمای طراحی، با سیاست­گذاری متناسب، زمینه برخورد مناسب با هر یک از این بخش­ها می­تواند فراهم شود.

Keywords:

ویژگی های معابر شهری , گونه بندی , معیارهای کیفی , راهنمای طراحی شهری , محله فرحزاد