فلسفه اسلامی، رشد عقلانیت و کنترل اختلال خیال در یادگیری در عصر جدید

تاثیر حاکمیت عقل، اهمیت و آثار آن در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی، امری مسلم و غیر قابل انکار است. عقل محور قوای آدمی، میزان ثواب و عقاب، معیار تمایز انسان از حیوان، و ملاک کمال فردی و اجتماعی است. حاکمیت عقل و منطق بر فرد و جامعه، مسیر آنها را به سوی کمال نهایی و سعادت دنیوی و اخروی هموار می کند. از طرفی انسان معجونی از قوای مختلف است و حس و خیال همواره برای غلبه بر عقل تلاش می کنند، با تغییر سبک زندگی و رشد تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات، بستر مناسبی برای تعدی خیال و خروج از کارکردهای تکوینی و فطری آن فراهم شده است. آیا می توان با تکیه بر گفتمان حکمت اسلامی از تعدی و توسعه یک جانبه خیال گرایی و آفات آن جلوگیری کرد؟ در این مقاله به روش تحلیلی، با ذکر برخی از کارکردهای خیال در تعلیم و تربیت، نقش عقلانیت در جلوگیری از سلطه طلبی خیال و انحراف از کارکردهای طبیعی، تبیین و نشان داده شده است که توجه به نگرش حکمی، رشد عقلانیت و کنترل زیاده خواهی های خیال، چگونه بر اعتدال فرد و جامعه تاثیر گذاشته، در اجتناب از بحرانهای مختلف تاثیر گذار بوده و به بازگشت خیال به جایگاه فطری خود کمک می کند.

Keywords:

حکمت اسلامی , رشد عقلانیت , کارکردهای خیال , آثار عقلانیت , توسعه خیال گرایی