گونه های تبیین مباحث ادبی در شرح اصول کافی ملاصدرا

یکی از محورهای اساسی تلاش دانشمندان شیعه در حوزه حدیث، شرح و حاشیه نگاری بر کتاب شریف کافی است. این حرکت، به طور عمده از اوایل قرن یازدهم هجری با هدف تبیین مراد جدی و مفاد استعمالی احادیث، پا به مجموعه دانش های حدیثی نهاد. در این میان، «شرح اصول کافی»، ژرف ترین و عمیق ترین شرحی است که به قلم حکیم متاله و فیلسوف ربانی، صدرالدین محمد بن ابراهیم شیرازی، تدوین یافته است. اهتمام شارح به جایگاه متن در شرح روایات، به بلندای افق اندیشه وی در زمینه دانش حدیث اشاره دارد. ملاصدرا آنچه از مایه ها و ابزار علم در اختیار داشته است برای نقد درونی و بیرونی احادیث به کار می بندد. او با گردآوری قواعد مرتبط با مباحث ادبی اعم از لغت، اشتقاق، صرف، نحو و علوم بلاغی در فهم ظاهر احادیث کوشیده و با دقت و درایتی مثال زدنی در نقد احادیث و شرح و تفسیر آن ها به ویژه احادیث غریب و مشکل، سعی وافری مبذول داشته است. به گونه ای که تحقیقات وی پیرامون مباحث ادبی، به اثر ماندگار او جایگاهی والا بخشیده است و تسلط وی را در تبیین نکته های ادبی و جستارهای بلاغی نمایان می کند. چکیده (عربی): اسالیب البیان الادبی فی شرح اصول الکافی للملا صدرا احد المحاور الرئیسیه فی جهود علماء الشیعه فی نطاق الحدیث هی الشرح و التهمیش علی کتاب الکافی الشریف ، و قد بدا هذا الجهد بشکل اساسی فی اوائل القرن الحادی عشر الهجری بهدف بیان المراد الجدی و الدلاله الاستعمالیه للاحادیث . و من بین هذه الجهود یعد «شرح اصول الکافی» للملا صدرا من اعمق الشروح و قد کتبه الحکیم المتاله و الفیلسوف الربانی صدر الدین محمد بن ابراهیم الشیرازی . و ان اهتمام الشارح بمنزله النص فی شرح الروایات دال علی سمو معرفته فی علم الحدیث . استخدم الملا صدرا ما احاط به من علوم فی نقد الحدیث ، و قد جمع القواعد المتعلقه بالابحاث الادبیه من اللغه و الاشتقاق و الصرف و النحو و علم البلاغه لاجل فهم ظاهر الحدیث ، وقد بذل جهدا کبیرا فی نقد الحدیث و شرحه و تفسیره و خاصه الاحادیث الغریبه و المشکله ، بنحو ان ابحاثه الادبیه جعلت من کتابه اثرا خالدا ، و ان اشرافه علی بیان الملاحظات الادبیه یکشف غوره فیها . الالفاظ المحوریه : شرح اصول الکافی ، الملا صدرا ، الابحاث الادبیه ، انواع العلوم الادبیه