از زمین تا آسمان (ظهور معشوق در شعر فارسی از فرخی تا حافظ)

یکی از غزل های معروف حافظ، با مطلع «زلف آشفته و خوی کرده و ...»، با ظهور غیرمنتظره معشوق چنان آغاز می شود که بسیاری از پژوهندگان شعر خواجه آن ظهور را جلوه گری معشوقی تصور کرده اند که غالبا در عشق مجازی مطرح شده است. در این مقاله با بررسی سابقه این نوع ظهورمعشوق و دیدار با او، در شعر فارسی، نشان داده شده است که گزارش شاعران از این تجربه به تناسب جهانی که در آن می اندیشیده اند و توان و مهارتی که در زبان و هنر داشته اند، مانند عشق گوناگون است و صورت های گونه گون آن با تفاوت هایی از زمین تا آسمان و از آدم تا خداست. خواننده در ضمن این بررسی با سنایی، عطار، مولوی و حافظ در خلوتی روحانی دیدار خواهد کرد، در حالی که این بررسی خود می تواند جست وجوی نسب نامه ای برای آن غزل خواجه تلقی شود.

Keywords:

The Emergence of the Beloved , Farrokhi , Sanaee , Anvari , Attar , Moulavi , Hafez , Hafez’s Lyrics , ظهور معشوق در غزل حافظ , فرخی , سنایی , انوری , عطار , مولوی , حافظ