تجربه سیمین دانشور از جهان مدرن؛ بررسی جامعه شناختی نامه های سفر به آمریکا (۱۳۳۱-۱۳۳۲)

چگونگی تجربه ی واقعیت های اجتماعی توسط متفکران و نویسندگان به دلیل تاثیرات الهام بخش در آثار و درنتیجه بر اذهان و کنش مخاطبان از حیطه های قابل تامل مطالعات فرهنگی است. این دست بررسی ها درخصوص زنان در ایران کمتر موضوعیت داشته و نتوانسته به عنوان موضوعی میان رشته ای، رهاوردهای پژوهشی خود را در قالب دانش علمی به بوته نقد و نظر بگذارد و ضمن ایجاد انباشتگی دانش بومی درباره زنان، زمینه های مطالعاتی جدیدی بگشاید. این مقاله با دستمایه قراردادن مولفه های مدرنیته از منظر جامعه شناسی، به مطالعه تجربه سیمین دانشور در مقام نویسنده ای اندیشمند و استاد دانشگاه، از زندگی در جهان غرب می پردازد. بدین منظور پس از برشمردن ویژگی های جامعه شناختی مدرنیته از مباحث نظری به ویژه گیدنز، نامه های انتشاریافته دانشور به همسرش، آل احمد، از سفر به آمریکا به شیوه تحلیل محتوای کیفی بررسی می شود. یافته ها نشان می دهد نامه ها هم گویای مولفه های مادی مدرنیته اعم از ابزارها و اماکن فرهنگی، اجتماعی، ارتباطی و به طور خاص شهرنشینی و هم حاوی مولفه های غیرمادی و به ویژه فرهنگی شامل ارزش های انسان گرایی، فردگرایی، برابرگرایی، علم گرایی و پیشرفت باوری است. یافته های پژوهش در امتزاج این دو مقوله بندی اصلی است که دانشور با نگاهی نقادانه، جامعه ی مدرن را کاوش و ارزیابی می کند و به معرفی ابعادی چون سرمایه داری، جامعه ی مصرفی، صنعت گرایی و عشق می پردازد. همچنین باید گفت رویکرد زنانه ی او در کشاندن حاشیه به متن و توجه به جزئیات در افشای ماهیت امپریالیستی غرب و ارائه روایتی پسااستعمارگرایانه بارز است.  

Keywords:

Modernity , Capitalism , Industrialism , Love , Imperialism , Consumer Society. , مدرنیته , سرمایه داری , صنعت گرایی , عشق , امپریالیسم , جامعه مصرفی.