ارزیابی تغییرات دوره ای پوشش زمین از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ میلادی در ایران با استفاده از MODIS Land Products (MCD۱۲Q۱)

پوشش سطح زمین و تغییرات آن از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تغییرات زیست محیطی به حساب می آید. از این رو درک و پیش بینی علل، فرآیندها و نتایج تغییرات پوشش زمین به یک چالش عمده بر روی سطح کره زمین تبدیل شده است. امروزه سنجش از دور و داده های ماهواره ای به طور موثر جهت شناسایی و تعیین مقدار تغییرات پوشش زمین و اثرات آن بر محیط زیست استفاده می شوند. در این تحقیق، با استفاده از محصول اطلاعاتی MCD۱۲Q۱ ، تغییرات زمانی – مکانی پوشش سطح زمین در سطح کشور با دقت مکانی ۵۰۰ متر در بازه های زمانی پنج ساله از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ میلادی مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفت. به این منظور ابتدا نقشه های طبقه بندی پوشش سطح زمین در سال های ۲۰۰۱، ۲۰۰۵، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۵ استخراج و مساحت طبقات پوشش سطح زمین در ابتدا و پایان هر یک از بازه های زمانی پنج ساله مورد مطالعه بر آورد گردید. سپس با استفاده از ماتریس ارزیابی، میزان تغییر طبقات پوشش سطح زمین در بازه های زمانی مورد مطالعه تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفت. این بررسی نشان داد در دوره زمانی مورد مطالعه، اراضی بدون پوشش و خاک لخت بالغ بر ۶۰ درصد از سطح کشور را در بر دارد. سطح اراضی جنگلی، زراعی و پوشش علفی به ترتیب از ۸/۰%، ۸/۴% و ۴/۲۱% در سال ۲۰۰۱ به ۶/۰% ، ۵/۴% و ۹/۲۰% در سال ۲۰۱۵ تقلیل یافته است. همچنین ماتریس ارزیابی تغییرات نشان داد در بازه های زمانی ۲۰۰۱-۲۰۰۵، ۲۰۰۵-۲۰۱۰ و ۲۰۱۰-۲۰۱۵ پوشش سطح زمین با روندی صعودی به ترتیب در ۱۳/۲، ۲۵/۳ و ۳۰/۳ درصد از سطح کل کشور تغییر یافته است و در مجموع از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۵ میلادی مجموع اراضی تغییر یافته معادل ۰۸/۶ درصد از سطح کشور برآورد شده است.

Keywords:

تغییرات پوشش زمین , طبقه بندی , IGBP , محصول MCD۱۲Q۱