مطالعه تطبیقی- کمی رابطه دولت و صنعتی شدن (یک رویکرد نهادی)

صنعتی شدن نقش مهمی در فرایند توسعه اقتصادی هر کشورایفا می کند و یک هدف عمده سیاسی- اقتصادی در اکثر کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. در میان عوامل تاثیر گذار بر صنعتی شدن، نقش دولت ها در جایگاه کنشگران اقتصادی بر تغییر و تحولات صنعتی و توسعه جوامع در بیشتر کشورهای آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین از اهمیت زیادی برخوردار و دارای تاثیرات متناقضی بوده است؛ به طوری که در برخی از کشورهای در حال توسعه نقش اقتصادی دولت مرتبط با هم تغییر و تحولات صنعتی سریع و هم تسهیل سرمایه و افزایش آن بوده است و بالعکس در موارد دیگر، دولت ها و بوروکراتها منابع اقتصادی جوامع خود را به یغما برده و از تحریک و برانگیختن رشد اقتصادی کوتاهی نموده اند و باعث تراکم ثروت در دست عده ای معدود و به ویژه، نخبگان غیر تولیدی شده اند. با توجه به تاثیر تعیین کننده دولت ها روی تغییرات اقتصادی - اجتماعی جوامع به طور عام و صنعتی شدن آن ها به طور خاص، مقاله حاضر سعی نموده است با استفاده از یک "رویکرد نهادی"، تحلیلی تطبیقی - کمی از رابطه بین دولت و صنعتی شدن به عمل آورد تا نحوه تاثیرگذاری و همچنین ساز و کارهای دخالت دولت در روند صنعتی شدن جوامع مشخص گردد. به همین منظور، داده های ثانوی عاملیت دولت و رابطه آن با ساختارهای درونی و بیرونی جامعه از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۵م برای برخی از کشورهای جهان بررسی. یافته ها نشان می دهد که میزان صنعتی شدن جوامع، بستگی به میزان خودمختاری و دربرگیرندگی دولت دارد. به عبارت دیگر، هر چه قدر میزان قدرت عاملیت دولت و میزان تواناسازی ساخت های درونی و بیرونی جامعه بیشتر باشد، به همان نسبت احتمال صنعتی شدن جامعه افزایش یافته به دنبال خود زمینه توسعه جامعه را در پی خواهد داشت.

Keywords:

صنعتی شدن , خودمختاری دولت , دربرگیرندگی دولت , دولت توسعه گرا , دولت میانی , دولت یغماگر , رویکرد نهادی