تاملی بر کتاب درآمدی به نظام حکمت متعالیه (جلد سوم): انسان شناسی

کاربرد ادبیات رایج و زبان ساده در قلمرو علوم اسلامی به ویژه فلسفه اسلامی به منظور تفسیر و تحلیل کارآمد و ثمربخش، نادر و بدون فراوانی پیشینه است. در این زمینه آثار غنی با تحلیل فربه و متناسب نیز کمتر مشاهده می شود. در هر دوره اگرچه نمونه هایی اندک می توان یافت، اما فکر فلسفی همچنان در جایگاه غریب خود قرار دارد. قلم توانمند استاد عبودیت این شهامت را به خود دیده که در این مسیر دشوار گام بردارد و مسیر ناهموار اندیشه فلسفی و ناهموارتر معرفت نفس را برای علاقه مندان ژرف اندیش تا حدود بسیاری رام سازد. نکات بدیع و تحلیل های ارزنده و عمیق در این اثر، بسیار و امتیازاتش چشمگیر و خرسندکننده است. با همه این ویژگی های مثبت، کاستی های چندی هم انگشت اشارت به نقاط اوج رام نشدنی در حکمت متعالیه دارد که اثبات می کند مدام باید توسن اندیشه را به تکاپو واداشت و از مدد سایر متفکران اگرچه از طریق بیان کاستی ها، بی بهره نماند. به این منظور چندین مورد از این کاستی ها، در این نوشتار گوشزد می گردد، مهم تر از همه توجه نکردن به آموزه «حقیقت و رقیقت» برای پردازش مباحث پیچیده معرفت نفس، مانند بیان «مراتب نفس»، «حدوث و قدم نفس»، آموزه «جسمانیت الحدوث و روحانیت البقا»، «اتحاد نفس با قوا و با عقل فعال» می باشد. امید است تامل نگارنده محقق و اندیشمند مدقق در این اثر، به تکمیل آن بینجامد و نوآوری در حکمت متعالیه، برجسته گردد.

Keywords:

معرفت نفس , انسان شناسی , نقد فلسفی , حکمت متعالیه