مطالعه صوت شناختی واکه های ترکی

طرح مباحثی همچون سرنخ های صوتی واکه های زبان آذری و رسم فضای واکه ای حاصل از سازه های اول و دوم هر یک از واکه ها می تواند مدخل خوبی برای ورود به مبحث نظام آوایی زبان آذری باشد. تحلیل صوتی واکه ها در ناحیه ایستا و بررسی ویژگی های صوتی آن ها با استفاده از نمودارها یا «vowel space» در بافت های تکی ه­ای و جایگاه ­های هجایی مختلف، هدف اصلی این پژوهش است. یافته ها نشان داد جایگاه هجا و بافت نوایی وا­که­ ها توزیع واکه ها را در فضای واکه ای برحسب پارامترهای فرکانسی F۱ و F۲ به طور معنادار و نظام مند تغییر نمی دهند. همچنین، شدت تغییرات فرکانسی واکه ها در موضع بی تکیه به اندازه­ای نیست که سبب تغییرات اساسی در کیفیت واکه­ ها شود، یعنی واکه ­ها را در جهتی خاص، مثلا مرکز فضای واکه ای، سوق دهد. یافته های به دست آمده همچنین نشان داد بین واکه ­های عضو هر یک از جفت ­واکه های [i]-[y]، [e]-[ø] و [ɯ]-[ø] یک تقابل صوتی از نظر ویژگی گردی برقرار است. نتایج مربوط به دیرش نیز نشان داد واکه­ های آذری را از نظر الگوی دیرش می­توان بر روی پیوستاری قرار داد که در آن، واکه های [y، i، u] کوتاه­ترین واکه­ ها و واکه های [ø، ӕ، ɑ] بلندترین واکه­ ها هستند و گروه­های واکه­ ای [i،u ، ɯ]، [u، ɯ، e، o] و [o، ø] دیرشی در اندازه متوسط دارند که با درجات مختلف به ترتیب در وسط پیوستار قرار می­گیرند.

Keywords:

سازه فرکانسی , فضای واکه , کیفیت واکه , تکیه , هجا