تحقیق و تعیین شاخص آسیب پذیری زیست محیطی منابع آب موردی استان گلستان

حوضه آبخیز قره سو، یکی از حوضه های آبخیز مهم در استان گلستان می باشد. رودخانه قره سو، بیش از ۲۰ درصد از نیازهای آبی استان را در بخش کشاورزی تامین و در پایین دست به خلیج گرگان می ریزد.، رودخانه زیارت گرگان، یکی از سرشاخه های قره سو، منبع تامین آب شرب شهر گرگان به جمعیتی بالغ بر ۲۰۰ هزار نفر می باشد. سد نومل بر روی یکی از سرشاخه های آن ساخته شده است. رودخانه قره سو در معرض انواع آلاینده ها اعم از خانگی، صنعتی، کشاورزی و سایر آلاینده ها قرار دارد. هدف از پروژه مطالعاتی مذکور، شناسایی مناطق آلوده، آسیب شناسی و عوامل تهدید کننده رودخانه از منظر زیست محیطی می باشد. تعداد یازده ایستگاه نمونه برداری از سرچشمه تا مصب از نقاط مختلف، از سرچشمه و سرشاخه اصلی و شاخه های فرعی انتخاب گردیند. به منظور بررسی وضعیت آسیب پذیری زیست محیطی آب از روش NSFWQI استفاده شده است. در این روش عدد صفر نشان دهنده بدترین وضعیت کیفی و عدد ۱۰۰، نشان دهنده بهترین کیفیت می باشد. اعداد (۲۵-۰) تحت طبقه بندی بسیار بد و اعداد (۵۰-۲۶) در گروه بد و اعداد (۷۰-۵۱) در طبقه بندی متوسط و اعداد (۹۰-۷۱) در محدوده خوب و اعداد (۱۰۰-۹۱) در وضعیت عالی طبقه بندی می گردد. ۹ پارامتر کیفی آب شامل اکسیژن محلول، BOD، نیترات، PH، کدورت، باکتری های کلیفرم، کل مواد معلق فسفات و درجه حرارت در ایستگاه های نمونه برداری در دو فصل کم آبی و پرآبی سنجش و اندازه گیری می شود و با استفاده از روش NSFWQI، کیفیت آب تعیین می گردد. میانگین شاخص های کیفی آب در فصول پرآبی و کم آبی به ترتیب ۴۹/۶۹ و ۶۵/۳۷ می باشد و نشان می دهد آب رودخانه در فصل کم آبی نسبت به فصل پرآبی از کیفیت بهتری برخوردار است. هیچیک از ایستگاه های منتخب نمونه برداری در وضعیت بحرانی قرار ندارند. اما از سوی دیگر، هیچیک از آنها، در کلاس عالی هم نمی باشند. کیفیت آب در فصل پرآبی، در دو کلاس متوسط و بد و در فصل کم آبی، در سه کلاس خوب، متوسط و بد طبقه بندی گردیده اند. مولفه هایی که می تواند در جهت رفع معضلات و بهبود کیفی آب رودخانه، اثرگذار باشد ارائه می گردد. حل چالش ها، بدون تعامل و همکاری دستگاه های اجرایی ذیربط و مشارکت مردم در سطح حوضه آبخیز، امکان پذیر نخواهد بود.