شناسایی مناطق مناسب احداث سدهای زیرزمینی در حوزه آبخیز الشتر به روش ANP

     بخش عمده ای از کشور ایران جزء مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود و آب عاملی محدودکننده برای فعالیت های انسان در این مناطق به شمار می آید. یکی از راه های برطرف کردن کمبودهای فصلی آب، استفاده از آب های زیرزمینی است. از شیوه های ذخیره سازی و استفاده از آب های زیرزمینی، می توان به سد زیرزمینی اشاره داشت که ازجمله فن هایی است که به کمک آن می توان مدیریت منابع آبی موجود را بهبود بخشیده و بهره وری از این منابع را افزایش داد. در این پژوهش سعی شده تا با تلفیق سیستم اطلاعات جغرافیایی و سامانه های تصمیم گیری چندمعیاره مستعدترین مکان ها برای احداث سدهای زیرزمینی حوزه آبخیز الشتر شناسایی شوند. بدین منظور، ابتدا داده های هشت پارامتر تاثیرگذار شیب، زمین شناسی، کاربری اراضی، واحدهای ژئومورفولوژی، گسل، آبراهه، چاه ها و مناطق مسکونی منطقه مورد مطالعه، در محیط GIS آماده سازی گردید و با استفاده از روش ANP و مقایسه زوجی وزن هر معیار و وزن کلاس های هر لایه در نرم افزار Super Decision محاسبه شد. در مرحله بعد، نواحی دارای محدودیت حذف گردید. سپس با استفاده از توابع تحلیلی GIS کل محدوده برای هر یک از معیارهای تعیین شده پهنه بندی شد در نهایت، با تلفیق نقشه های پهنه بندی شده بر اساس وزن اکتسابی از روش ANP نقشه نهایی در پنج کلاس از بسیار مناسب تا نامناسب تهیه شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ۱۵ درصد از مساحت محدوده مورد مطالعه بسیار مناسب، ۱۱ درصد مناسب، ۱۸ درصد نسبتا مناسب، ۳۷ درصد نسبتا نامناسب و ۱۹ درصد نامناسب است.

Keywords:

Alashtar Watershed , Network Analytic Processes , Geographic information systems , Site selection , Underground Dam , سد زیرزمینی , مکان یابی , حوزه آبخیز الشتر , سیستم های اطلاعات جغرافیایی , فرآیند تحلیل شبکه ای