بررسی ارتباط خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک و گسترش فرسایش خندقی در حوزه آبخیز تمر قره قوزی، استان گلستان

  پیچیده بودن فرآیند شکل گیری فرسایش خندقی و ناشناخته بودن عملکرد خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک بر فرسایش از مهمترین چالش ها در پیشگیری آن است. با توجه به اهمیت سازندهای لسی در استان گلستان که سطح وسیعی از منطقه را در بر گرفته و نقش بسزایی در تولید رسوب رودخانه گرگان رود دارد، شناخت دقیق اشکال فرسایش در لس ها جهت ارائه راهکار مناسب برای کنترل فرسایش و رسوب، بویژه فرسایش خندقی ضروری به نظر می رسد. بنابراین در تحقیق حاضر به منظور شناخت مکانیزم شکل گیری و گسترش خندق ها در سازند لسی به بررسی تاثیرات عوامل فیزیکی- شیمیایی خاک بر رخداد فرسایش خندقی، اقدام به بررسی عکسهای هوایی با مقیاس ۱:۲۰۰۰۰ و خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک خندق های مورد مطالعه در منطقه تمر قره قوزی گردید. پس از تعیین موقعیت خندق ها روی نقشه واحد های کاری در محیط GIS ، از طریق بازدیدهای میدانی تعداد ۱۰ خندق جهت مطالعه مشخص، نقشه برداری و مرفومتری شد. سپس جهت تعیین خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک، اقدام به نمونه برداری از سطح خاک هر خندق در مقاطع ۲۵، ۵۰ و ۷۵ درصد طول خندق شده است. در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS ، ارتباط عوامل فیزیکی- شیمیایی خاک را با توسعه و گسترش فرسایش خندقی به صورت مدل رگرسیونی ارائه شد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از نقش موثر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک بویژه میزان سیلت، املاح محلول و درجه اشباع خاک در شکل گیری و گسترش فرسایش خندقی در سازند لسی می باشد.   

Keywords:

Gully erosion , Loss , Gully initiation mechanism , Environmental earth agents , Regression model , : فرسایش خندقی , لس , مکانیسم شکل گیری خندق عوامل زمین محیطی , مدل رگرسیونی