بررسی اثر ضد ویروسی عصاره آبی و الکلی گزنه دو پایه (Urtica dioica L.) در حذف عامل ویروسی ایجاد کننده موزائیک رز در محیط کشت

گزنه دو پایه (Urtica dioica L.)، دارای خاصیت درمانی در معالجه بیماریهای مزمن انسان می باشد. در این پژوهش اثر ضد ویروسی عصاره های آبی و الکلی گزنه در مهار ویروسهای بیماری زای ایجاد کننده موزائیک گل رز در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. تعداد ۵۳۰ نمونه از گونه های مختلف رز دارای علائم موزائیک و یا بدون علائم از مناطق محتلف تهران و حومه جمع آوری شد. نمونه ها توسط آزمونهای سرولوژیک الیزای مستقیم و غیرمستقیم برای عوامل ویروسی موزائیک آرابیس Arabis mosaic virus و لکه حلقوی نکروتیک درختان میوه هسته دار Prunus necrotic ringspot virus مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد ۲۰ قلمه از نمونه های رز آلوده به هر دو ویروس به محیط کشت MS انتقال داده شدند. سه غلظت (۰/۵، ۲ و ۵ میلی گرم اسانس ۰/۱ میلی لیتر از محیط کشت) از عصاره های آبی و اتانولی تهیه شده از بافت خشک برگ و ریشه گیاه گزنه به محیط های کشت حاوی قلمه های آلوده اضافه شد. قلمه های تیمار شده ۳۰ روز پس از تیمار از لحاظ غلظت آلودگیهای ویروسی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این بررسی نشان داد که عصاره آبی گزنه در مقایسه با عصاره الکلی از توان بیشتری در مهار عوامل ویروسی موزائیک رز برخوردار است. عصاره های آبی گزنه با غلظتهای ۲ و ۵ و الکلی (اتانول) با غلظتهای mg/ml۵/۰ و mg/ml۲ موجب حذف به ترتیب ۹۰% آلودگی ویروس ArMV و ۴۲% آلودگی PNRSV از قلمه های رز مورد بررسی شدند. نتایج این بررسی نشان می دهد عصاره های آبی و الکی گزنه دارای اثر منفی در تکثیر عوامل ویروسی ایجاد کننده موزائیک در رز می باشند و این احتمال وجود دارد که بتوان جهت عاری سازی گونه های رز از آلودگیهای ویروسی در محیط های کشت از آنها استفاده نمود.

Keywords:

عصاره آبی و الکلی گزنه , موزائیک رز , کشت بافت , Dot-Blot , DAS-ELISA