بررسی عملکرد گیاه دارویی رازیانه Foeniculum vulgare Mill. در جهت های مختلف شیب در منطقه دماوند

به منظور بهبود سیستم دیمکاری و امکان جایگزینی گیاهان کم بازده در اینگونه اراضی، از گیاه دارویی با ارزش و مقاوم رازیانه (Foeniculum vulgare) استفاده گردید. گیاه دارویی چند ساله رازیانه تحت شرایط دیم در طول هفت ماه، دوره رشد خود را کامل می کند و برای کشت دیم با بارندگی متوسط مناسب است ارزش رازیانه در فراورده های دارویی، غذایی، بهداشتی و پوشش گیاهی و حفاظت از خاک می باشد. از مهمترین ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس رازیانه ترانس آنتول است که بیشترین مقدار آن در بذر وجود دارد. این آزمایش با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تیمار کشت در جهت های شمالی، جنوبی و شرقی با شیب متوسط ۵۰-۵۵% با سه تکرار و در ۳ سال در منطقه دماوند اجرا شد. هدف از این آزمایش ضمن امکان سنجی کشت دیم رازیانه در دیمزارهای کم بازده، برآورد عملکرد دانه بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از تفاوت معنی دار در تولید بذر بین جهت های شمالی و جنوبی بود. بیشترین عملکرد بذر درسال سوم آزمایش با ۱۵۲۷ کیلوگرم در هکتار در تیمار جهت شمالی بدست آمد و کمترین میزان بذر در سال اول با ۱۹۶ کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمارجهت جنوبی بود. متوسط عملکرد در طی ۳ سال آزمایش با ۱۱۷۰ و ۶۸۴ کیلوگرم در هکتار به ترتیب به جهت های شمالی و جنوبی تعلق داشت. نتایج عملکرد رازیانه در سالهای مختلف در منطقه دماوند نشان دهنده سازگاری این گیاه در شرایط دیم با بارندگی حدود ۳۵۰ میلیمتر و سرمای نسبتا زیاد زمستان (۲۰- درجه) در مناطق مرتفع دیمزارهای کشور می باشد. افزایش مقادیر عملکرد دانه در سالهای دوم و سوم مورد بررسی، نشان دهنده استقرار مطلوب و افزایش عملکرد رازیانه در این منطقه تیپ دیم می باشد.

Keywords:

گیاهان دارویی , رازیانه , کشت دیم , جهت شیب