بررسی سبک شناختی ساخت و کارکرد فعل مجهول در نثر قرن ششم

 سنجش رابطه­های سبکی و دستوری در مطالعه اجزای سازنده متن بر ارتباط­های زبانی، تکیه­های کلامی و تاثیر آنها بر خلق معنی می­تواند به تبیین ساز و کارهای زبانی و غیر زبانی متن کمک کند. انتخاب­هایی که از سطوح مختلف زبانی، ادبی و .... در دوره های متفاوت زمانی صورت می گیرد از عوامل بنیادی در شکل­گیری تمایزهای ساختاری و الگوهای معنایی یک متن به شمار می رود. فعل مجهول در سبک نثر قرن شش و پیکره متون مربوط به آن علاوه بر تنوع ساختی بارافزوده­ای از معنا و کارکردهای متنوعی را نشان می­دهد که در بافت ژانرهای مختلف بسیار قابل توجه است. در این پژوهش، در پی مطالعه ساخت و کارکرد افعال مجهول در شش متن ادبی از قرن ششم هجری و توصیف و تحلیل نیت به کار رفتن و تاثیر آنها هستیم. به این منظور، افعال مجهول این متون به طور جداگانه داده­برداری رایانه ای شد، سپس به لحاظ کارکرد معنایی در گزاره­ها مورد تحقیق و واکاوی قرار گرفت. از آنجا که متون مورد مطالعه شامل ژانرهای مختلفی از نوع تاریخی، تعلیمی عرفانی و... است، تفاوت ژانرها و بافت­های معنایی گوناگون گاه کارکردهای متناقض و ابعاد متنوعی از فعل مجهول آشکار کرده است. از جمله کارکردهای فعل مجهول با توجه به آثار مورد بررسی، بیان حکم کلی، القای معنی اقتدار و جایگاه اجتماعی، القای پیام و معنای ضمنی و ... را می­توان نام برد. 

Keywords:

سبک , نثر قرن ششم , فعل مجهول , ساخت , کارکرد