عربستان: کنشگر منطقه ای در بستر روابط ویژه

در طی بیش از دو دهه گذشته، دولت عربستان سعودی سیاست خارجی انفعالی و حفظ وضع موجود در هر شرایطی و هزینه های مترتب در منطقه را به مرور از چشم انداز استراتژیک خود دور ساخته است. در طی دهه های متمادی که این کشور با دو خطر موجودیتی در سطح منطقه ای و بین المللی روبرو بود، رهبران سیاسی حاکم، امکان پذیرترین و شدنی ترین سیاست را همان پیروی از خط مشی های انفعالی و نزدیکی وسیع و همه جانبه با امریکا در راستای این درک قراردادند. اما از زمان محرزشدن افول جنگ سرد عربی در منطقه و پایان جنگ سرد در سطح بین المللی، عربستان تغییر عمده ای را در قلمرو سیاست منطقه ای خود، پی ریزی کرد. ; عملکرد دولت عربستان سعودی از زمان پایان رسمی و غیررسمی این دو جنگ سرد و بالاخص اقدامات این کشور در رابطه با جنبش های اجتماعی در جهان عرب، به طور مشخص و بارزی تجلی گر جایگزینی سیاست های انفعالی با سیاست های کنش گرایانه و پیش قدمی در برهم زدن وضع موجود در صورت توجیه پذیر بودن آن است. ; سئوال مقاله این است که چه الزامات و مولفه هایی عربستان سعودی را به سوی ایفای نقش بازیگر کنشگر و فعال در سطح منطقه و تلاش برای تاثیرگذاری فزون تر بر معادلات قدرت در صحنه داخلی کشورهای منطقه سوق داده است. ; فرضیه مقاله بر این ایده استوار است که به دنبال افول جنگ سرد عربی در سطح منطقه و پایان جنگ سرد در سطح نظام بین الملل که محو خطر موجودیتی علیه عربستان را رقم زد، در طی بیش از دو دهه گذشته عربستان سعودی سیاست بسط نفوذ سیاسی و اشاعه ارزش های موردنظر را که در بستر جنبش های اجتماعی شکل گرفته در جهان عرب فرصت تجلی وسیع تر را پیدا کرده بود، پی گرفته است. ;

Keywords:

جنگ سرد عربی , جنگ سرد بین المللی , پان عربیسم , محور محافظه کار , محور رادیکال , چتر امنیتی