اثر پیش تیمار بذر با آب و اشعه فرابنفش بر برخی از خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی گیاه نخود فرنگی (Pisum sativum L.)

به­منظور بررسی اثر پیش تیمار بذر به­صورت هیدروپرایمینگ و اشعه فرابنفش (UV) بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی نخود فرنگی رقم دورین (cv. Dorian)، آزمایشی طی سال ۱۳۹۳ در آزمایشگاه هیدروپونیک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای اعمال شده بر روی بذر شامل: (۱) بذر خشک (شاهد)، (۲) هیدروپرایمینگ به­مدت ۱۴ ساعت، (۳) هیدروپرایمینگ + UV-A، (۴) هیدروپرایمینگ + UV-AB و (۵) هیدروپرایمینگ + UV-C بودند. نحوه اجرای تیمارهای ۳، ۴ و ۵ بدین صورت بود که بذرها پس از قرارگیری در آب به­مدت ۱۲ ساعت (هیدروپرایم)، به­ترتیب تحت تابش پرتوهای فرابنفش UV-A، UV-AB و UV-C به­مدت ۲ ساعت قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تیمارهای پرایمینگ بر وزن تر، طول گیاه و میزان پراکسید هیدروژن در سطح یک درصد و بر شاخص سبزینگی و محتوای آب نسبی برگ در سطح پنج درصد معنی­دار و بر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II غیرمعنی دار بود. نتایج مقایسه میانگین نشانگر این مطلب بود که تیمارهای هیدروپرایمینگ و هیدروپرایمینگ + UV-A سبب بیشترین افزایش وزن تر، طول گیاه و شاخص سبزینگی برگ نخود فرنگی نسبت به شاهد (عدم پرایمینگ) شد. تیمار هیدروپرایمینگ + UV-AB سبب کاهش صفات فوق شد. به طور کلی می­توان بیان کرد که پیش تیمار بذور با آب (هیدروپرایم) و هیدروپرایمینگ + اشعه UV-A تاثیر مثبتی بر خصوصیات رشدی و فیزیولوژیکی نخود فرنگی داشت ولی کاربرد توام آن­ها به­خصوص اشعه UV-AB کارایی چندانی ندارد و برای این گیاه مفید نبود.

Keywords:

اشعه ماورای بنفش , پرایمینگ بذر , شاخص سبزینگی , عملکرد کوانتومی فتوسیستم II , نخود فرنگی