تهیه DEM هیدرولوژیک و کاربرد آن در تولید نقشه پیوسته جریان رودخانه (مطالعه موردی حوضه بالادست سد کرخه)

روش­های اصلاح مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، برای بهبود کیفیت آن و به منظور استفاده در شبیه سازی و مدل سازی هیدرولوژیک سلولی مورد استفاده قرار می­گیرد. در این مقاله، روش­های اصلاح DEM و تهیه DEM هیدرولوژیک با استفاده از الحاقیه ArcHydro۱۰.۲ بررسی و در ۵۳ زیر حوضه کرخه مورد ارزیابی قرار گرفت و یکی از کاربردهای آن در برآورد "رواناب پیوسته" پیاده شد. اطلاعات آبدهی در محل ایستگاه های هیدرومتری به صورت نقطه ای قابل دسترس است. برای تعیین مقدار آبدهی، به صورت پیوسته و در هر نقطه از مسیر و سرشاخه های رودخانه، به تجمعی کردن نقشه رواناب نیاز داریم. مدل جهات هشتگانه ریزش هر نقطه (D۸)، یک مدل پایه برای استخراج شبکه رودخانه از روی سلول های تجمعی شده DEM است. با این روش، جهت جریان هر سلول به یکی از هشت سلول مجاور در  DEM تعیین می شود. در نقشه DEM هیدرولوژیک، سلول های تجمعی در مسیر رودخانه به صورت پیوسته و افزایشی قرار می گیرند. با استفاده از الگوریتم Agree و با آزمون وخطا، مدل رقومی ارتفاعی اصلاح شده و مساحت حاصل از تجمع سلول های بالادست هر سلول با مقادیر مساحت وکتوری زیرحوضه ها مورد مقایسه قرار گرفت، به طوری که ضریب همبستگی برابر ۹۹۷۵/۰ بدست آمد. بعد از تولید نقشه رواناب، در نهایت نقشه جریان تجمعی هر نقطه از مسیر این رودخانه، در سلول های ۲۰۰ متری تهیه و نقشه پیوسته جریان ارائه شد. نتایج حاکی است که خطای دبی حاصل از این روش و مقادیر مشاهداتی در ۵۳ ایستگاه هیدرومتری بین  ۲۸/۰% تا ۱/۳% است.

Keywords:

هیدرولوژی سلولی , مدل رقومی هیدرولوژیک , نقشه رواناب , رواناب پیوسته , رودخانه کرخه