اصول دادرسی عادلانه ناظر بر تحقیقات پلیس/ضابطان دادگستری

زمینه و هدف: مفاهیم دادرسی عادلانه در بردارنده جنبه کیفری موازین حقوق بشری است که در مقررات داخلی کشورها، ابتدا به صورت اصول راهبردی در قانون اساسی به آن توجه می شود و سپس تفصیل و شقوق آنها در قوانین و مقررات عادی ، ضمانت اجرادار و ضابطه مند می شود.ماهیت تکالیف و وظایف ضابطان دادگستری به گونه ای است که کارگزاران آن ، بیشترین تماس را با مردم پیدا می کنند؛ بنابراین طبیعی است که آنان بیشتراز سایر کنشگران عدالت کیفری در معرض نقض تضمین های حقوقی و قضایی مظنونان، متهمان، محکومان، بزه دیده، شهود و مطلعان و رعایت نکردن حقوق و آزادیهای مشروع و قانونی شهروندان باشند.از این رو ، نقض تشریفات دادرسی عادلانه نسبت به متهم و نیز رعایت نکردن الزامات رفتار منصفانه نسبت به بزه دیده و مطلعان گاه رسیدگی و حکم محکومیت کیفری را با ایرادهای شکلی روبه رو می سازد و گاه مرتکبان لطمه به کرامت انسانی متهم، بزه دیده و شهود را به اتهام نقض حقوق شهروندی در معرض تعقیب و محاکمه کیفری قرار می دهد. روش: روش مطالعه این مقاله مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای و تحلیل مطالب است که ضمن بررسی معیار های دادرسی عادلانه ناظر بر تحقیقات ضابطان دادگستری در اسناد بین المللی، ترجمان این معیار ها در قوانین داخلی ایران را ارزیابی می کنیم. یافته ها و نتایج: پیش بینی اصول دادرسی عادلانه در مواد نخستین ق.آ.د.ک. و تاکید مضاعف به اجرای آنها، مبین این واقعیت است که قانونگذار تضمین و پای بندی به این اصول را در صدر اهداف خود قرار داده، به این امید که ضابطان دادگستری نیز اصول دادرسی عادلانه و اجرای عملی آن را سر لوحه اقدامات خود قرار دهند.

Keywords:

ضابطان دادگستری , دادرسی عادلانه , حکومت قانون , اسناد بین المللی , تحقیقات پلیسی