اثربخشی روشهای اصلاح مراتع گرمسیری بر بهبود خصوصیات و ذخیره کربن آلی خاک (مطالعه موردی: جنوب قصر شیرین استان کرمانشاه)

شرایط تخریب روزافزون مراتع، به­ویژه مناطق گرمسیری، لزوم توجه بیشتر بر اثربخشی عملیات اصلاحی مرتع را می­طلبد. پژوهش حاضر در مرتع گرمسیری چغاحمام جلگه نفت خانه در ۳۱ کیلومتری جنوب شهر قصر شیرین انجام شده است.هدف از این تحقیق، ارزیابی و اثربخشی عملیات اصلاح مراتع بر بهبود خصوصیات و ذخیره کربن آلی خاک است. بر این اساس، عملیات اصلاحی در این مرتع شناسایی و به چهار تیمار شامل، الف: فارو همراه با بوته کاری؛ ب: پیتینگ همراه با بوته کاری؛ ج: مدیریت سیستم چرا و د: شاهد با شرایط بهره برداری متداول، تفکیک شد. در هر تیمار، هشت نمونه خاک سطحی (۰ تا ۱۰ سانتی متر) مرتع گرمسیری برداشت و خصوصیات، بافت، آهک کل، اسیدیته، هدایت الکتریکی و کربن آلی خاک اندازه­گیری شد.نتایج این پژوهش نشان داد که کربن آلی خاک تیمارهای فارو، پیتینگ، سیستم چرایی و شاهد، به­ترتیب ۸۲/۰%، ۹۰/۰%، ۶۸/۰% و ۳۸/۰% است که در تیمار پیتینگ از همه بیشتر است و تیمار شاهد با حداقل ذخیره کربن آلی، رابطه معنی­داری (در سطح ۰۵/۰) با سایر تیمارها داشت؛ همچنین میان سایر خصوصیات خاک شامل، هدایت الکتریکی، اسیدیته، سدیم، شن، سیلت و رس در میان تیمارهای مختلف رابطه معنی داری مشاهده نشد. مقدار کربن ذخیره شده در خاک سطحی در چهار تیمار فارو، پیتینگ، مدیریت سیستم چرایی و شاهد، به­ترتیب ۱۰۴۴، ۱۱۴۶، ۸۷۵ و ۵۰۹ کیلوگرم در هکتار است که گویای تاثیر بیش از دوبرابری عملیات بیومکانیکی (به­ویژه پیتینگ) نسبت به شاهد بر بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش ذخیره کربن خاک است.

Keywords:

پیتینگ , سیستم چرایی , فارو , قصر شیرین , مراتع گرمسیری