نظریه های موسیقی در شعر فارسی و عربی با نگاهی مقایسه ای به آثار محمدرضا شفیعی کدکنی و کمال ابودیب

موسیقی به عنوان یکی از ارکان اصلی شعر در ادبیات فارسی و عربی، به دلیل پیوندهای خاص زبانی مورد توجه ناقدان دو زبان بوده است. تاریخ موسیقی، بیانگر تاثیرپذیری شعر فارسی از زبان عربی در اصول موسیقیایی خود است. این علم همراه با پیشرفت دیگر علوم، شاهد تحولات و رویکردهای متفاوتی در دو زبان بوده است که گاه برخی ناقدان به شرح و توضیح اصول گذشته پرداخته و گاه برخی دیگر – به خصوص در دوره­ی معاصر- در برابر اصول ثابت گذشته ایستاده و داعیه­ی نوآوری داشته­اند. محمدرضا شفیعی کدکنی و کمال ابودیب از ناقدان برجسته­ی معاصر در دو زبان، دارای آثار و تالیفات مشابه و مستقلی در موضوعات ادبی چون صور خیال و به ویژه موسیقی هستند. تبیین رویکردهای نقدی این دو ناقد، نوآوری های ایشان در علم موسیقی و روش تعامل آن دو با نظریه های نقدی گذشته و نظریه­های غربی، هدفی است که بحث حاضر تلاش دارد با بررسی دو اثر«موسیقی شعر» و«البنیه الایقاعیه  للشعر العربی»  بدان دست یابد. تفاوت اساسی رویکرد دو ناقد در پرداختن به مساله­ی موسیقی و نوآوری و ابداع نمایان کمال ابودیب در باز کردن زوایای مختلف عروض شعری از جمله نتایج این تحقیق است.

Keywords:

عروض , موسیقی , شفیعی کدکنی , کمال ابودیب , موسیقی شعر , البنیه الایقاعیه للشعر العربی