مطالعه انتقادی دیدگاه کی یران در باب نقد اخلاقی ادبیات نمایشی

ادبیات نمایشی به عنوان پایه هنرهایی همچون تئاتر و سینما، یکی از مهمترین هنرها است. نقد آثار ادبیات نمایشی نه تنها باعث فهم دقیق تر می شود، بلکه زمینه رشد در آینده را نیز فراهم می سازد. رویکردهای مختلفی برای نقد ادبیات نمایشی وجود دارد. یکی از چالش های مهم در زمینه نقد آثار هنری و از جمله ادبیات نمایشی این است که آیا نقد اخلاقی آن مجاز است؟ و آیا نسبتی میان ارزش اخلاقی و ارزش زیباشناختی اثر هنری وجود دارد؟ همواره نوعی جریان فلسفی بر این باور بوده است که نه تنها نقد اخلاقی جایز است، بلکه میان ارزش اخلاقی و ارزش زیباشناختی آثار هنری، پیوندی نزدیک و متقابل برقرار است. اخلاق گرایان معاصر گونه ای جدید از اخلاق گرایی را پیشنهاد کردند که فاقد اشکالات وارد بر «اخلاق گرایی افراطی » است. صورت بندی های اصلی دیدگاه میان هرو، با نوئل کرول با عنوان «اخلاق گرایی میانه رو» و بریس گات با عنوان «اصالت اخلاق » آغاز شد. در این میان، دیدگاه متیو کی یران با عنوان «میانه روترین اخلاق گرایی» نیز چشمگیر است. بر این اساس، در این پژوهش، با بهره گیری از روش گردآوری کتابخانه ای و تحلیل کیفی، مولفه های الگوی ارزیابی اخلاقی ادبیات نمایشی از منظر کی یران تحلیل و بررسی می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در میان دیدگاه های میانه رو، ویژگی های خاص دیدگاه کی یران به گونه ای است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. دیدگاه او، در زمینه دایره شمول ارزیابی اخلاقی، استفاده از اصول «تا آنجا که » و «از تمام جهات » و کثرت گرایی نسبت به دیدگاه های افراطی مزیت دارد. با آنکه صورت بندی کی یران، به نوعی ادامه کار کرول است،اما نداشتن نقش کلیدی مخاطب اخلاقا حساس و منوط نبودن به شناخت گرایی آن را متمایز می سازد. البته در مقایسه با دیگر دیدگاه های میانه رو، با نقص هایی همچون دایره شمول محدودتر و نزدیک شدن به نااخلاق گرایی میانه رو نیز روبرو است. همچنین در امر باورپذیری تجربه تخیلی، با نوعی مصادره به مطلوب همراه است.

Keywords:

ادبیات نمایشی , نقد اخلاقی , میانه روترین اخلاق گرایی , متیو کی یران