حوزه معنایی اسم و صفت در ساخت نوع ادبی عرفانی (حدیقه سنایی)

نوع (genre) در اساس اشاره به سنخ (type)های ادبی دارد. درواقع مجموعه­ای از قواعد انتزاعی است که نویسندگان در خلق آثارشان خود را ملزم به رعایت آن می­دانند. از همین رو دسته­ای از متون ادبی که دارای شباهت­های ساختاری، محتوایی، بلاغی و... هستند نیز نوع ادبی نامیده می شوند. بخش عمده­ای از عوامل موثر در ایجاد نوع ادبی، مربوط به حوزه­های معنایی است. در این زمینه، واژگان در قالب اسم­ها و صفات به­صورت ساده، مشتق یا مرکب نقش اساسی­ای در خلق نوع ادبی و تمایز ان­ها با یکدیگر دارند. یکی از انواع مهم در حوزه ادبیات ایران، نوع عرفانی است. حدیقهالحقیقه سنایی از جمله آثاری است که در زیرمجموعه این نوع قرار می­گیرد. ما در این مقاله در پی آن هستیم که ضمن بررسی ۵۰ واژه در این کتاب، نشان دهیم که حوزه­های معنایی (اسم و صفت) چگونه در ایجاد نوع عرفانی موثرند. نتایج به­دست آمده نشان می دهد حوزه­های معنایی غالب این دسته از واژگان با توجه به مطالعات درزمانی و هم­زمانی و هم­چنین تغییراتی که در دو سطح واژگانی و مفهومی آن­ها پیدا می­شود، با بسامد بالا در خدمت نوع عرفانی قرار گرفته­اند؛ چنانکه از این میان، سهم اسم­های مکان، زمان و برخی واژگان دیگر که ما از آن­ها تحت عنوان واژگان خاص نام برده­ایم، بیشتر است. این پژوهش کاملا نوآورانه است و با نگاهی جدید از حیث کمی و کیفی به توصیف دقیق متن می­پردازد.

Keywords:

نوع , نوع عرفانی , حوزه های معنایی , اسم و صفت , حدیقهالحقیقه سنایی