رویکرد تاویل­ گرایانه عرفا به قرآن و احادیث

عرفان اسلامی با قرآن و حدیث، پیوندی تنگاتنگ و ناگسستنی دارد. قرآن، نسخه گوهرین و روشمند رستگاری انسان­هاست که افزون بر سویه­های آیینی و دینی، از متنی پرمایه ادبی و هنری برخوردار است، و همه ویژگی­های یک اثر هنری را به لحاظ ساختار و درون­مایه، دارد. صوفیه در قرآن و حدیث دستاویزهایی یافته­اند، تا از آن رشته­یی که انسان فناپذیر را با خداوند پیوند می­دهد؛ نشان دهند. لذا از آن­سوی که موضوع سخنانانشان، در نگرش همگانی، ناشناخته و مفاهیم رازآلود بی­مرز و به رمز است، بر این باورند که قرآن، فراتر از روساخت جمله و روخوانی، باید فهمیده شود. پس معانی نهفته در آن، فرامادی و ژرفاند، و هنگامی به نیکی دریافت­ میشوند که با شهود و یا از راه تجلی، درک شوند. این نگرش زمینهساز گرایش به تفسیر و تاویل برای دست­یابی به­گونه­ای از نهان­شناسی درباره حقایق هستی شده، که آنان را به برداشتهای تازه و دریافت­های نوینی از آیات و روایات، رهنمون ساخته و شیوه­ای خاص و متفاوتی از تفسیر و تاویل قرآن، پدید آورده است. با توجه به گستردگی مفاهیم قرآنی و احادیث، و پیوند و درآمیختگی آن با اندیشه­های عرفانی این مقاله با بررسی اجمالی این پیوند، رویکرد تاویل­گرایانه عرفا را از آیات و روایات بازنموده است.

Keywords:

قرآن , حدیث , عرفان , تصوف , تاویل , تفسیر