بررسی رابطه سامانه های همدید موثر در بارش های سنگین پهنه کم بارش شمالی ایران

در این پژوهش بارش­های سنگین پهنه­­کم بارش شمالی ایران با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تحلیل این­گونه بارش­ها در این پهنه از پایگاه داده بارش اسفزاری استفاده شده است. ابتدا پایگاه داده­ای از بارش روزانه از ۱/۱/۱۳۴۰ تا ۱۰/۱۱/۱۳۸۳ (شامل۱۵۹۹۲روز) تهیه شد. به­کمک داده­های بارش روزانه ۱۴۳۷ ایستگاه سینوپتیک و کلیماتولوژی نقشه­های همبارش پهنه به­روش کریگینگ روی یاخته­های ۱۸×۱۸ کیلومتر محاسبه و یک ماتریس ۳۶۲×۱۵۹۹۲ حاصل شد. ۱۰۰ روز از سنگین­ترین بارش­های پهنه از پایگاه داده بارش روزانه­ جهت مطالعه انتخاب شد. انجام یک تحلیل خوشه­ای بر روی فواصل اقلیدیسی این ماتریس به روش ادغام وارد نشان داد که چهار الگوی اصلی فشار سطح دریا در پهنه­ فعال هستند. بدین ترتیب ۱۰۰ مورد از رخدادهای بارش سنگین پهنه کم­بارش شمالی ایران از لحاظ فشار سطح دریا، فراوانی تابع رودباد، همگرایی شار رطوبت و فراوانی تابع جبهه­زایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. آرایش جغرافیائی این الگوها آشکار می­سازد که واچرخند سیبری، واچرخند سیاه، فرود دریای سرخ و فرود خلیج فارس مسبب اصلی این گونه بارش­ها بوده­اند.

Keywords:

بارش سنگین , نقشه هم بارش , فشار سطح دریا , تحلیل خوشه ای , شار رطوبت