سر حدیث عشق در تفاسیر عرفانی قرآن کریم با تکیه بر کشف الاسرار رشیدالدین میبدی

عشق، مبدا و مقصد همه شاعرانه ها و سلسله جنبان همه سلوکهای عارفان است . شاعران و نویسندگان عارف، همه سخنا ن خویش را تکرارهای دگرگونه مضمون عشق میدانند و بر آنند که یک عمر میتوان از عشق سخن گفت و هیچ گاه نباید نگران تمام شدن مضامین عاشقانه بود. عشق نه تنها در قول و غزل، حضور همیشگی دارد، بلکه دستمایه ای برای تفسیر قرآن و حدیث نیز شده است. در کنار عالمان دین و متشرعان که رابطه خداوند و انسان را تنها در قالب رابطه عقد و رب و به شیوه عبودیت می بینند، عارفان، رابطه خداوند و انسان را در چارچوب عشق تصویر می نمایند. بر این اساس آن دسته از مفسران قرآ ن و حدیث که مشرب عرفانی دارند، در تفسیر فرمانهای خداوند یا همان قرآن کریم، رابطه محبتآمیز عاشق و معشو ق را جس توجو مینمایند. رشیدالدین میبدی، مفسر نام آور قرآن کریم در قرن ششم هجری، از این دسته از عارفان است. وی قرآن کریم را به دو شیوه تفسیر کردهاست، یکی به شیوه متداول که مطابق با ذو ق متشرعان است و دیگر تفسیر عارفانه قرآن کریم که بر مبنای عشق دوجانبه خداوند و انسان به تبیین مفاهیم قرآنی می پردازد. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی به جست وجوی مضامین عاشقانه در تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، اثر رشیدالدین میبدی میپردازیم. یافته های این مقاله نشان میدهد که رشیدالدین میبدی اساس هستی را بر عشق میداند و رابطه خداوند و انسان را نه رابطه بنده و ارباب، بلکه از سنخ پیوندهای عاشقانه می انگارد.

Keywords:

رشیدالدین میبدی , کشف الاسرار و عده الابرار , قرآن , تفسیر , عشق.