ادبیات تطبیقی و جایگاه آن در آینده مطالعات ادبی

ادبیات تطبیقی، به­مثابه نگرشی ادبی، تاریخ بسیار پر فراز و نشیبی را تجربه کرده است. گروهی تا مدت ها تفاوت چندانی میان این نگرش و ادبیات جهان قائل نبودند و حتی در برهه ای از زمان، آن­ها را در رقابت با یکدیگر می پنداشتند. مدتی از این شرایط نگذشته بود که ادبیات تطبیقی به­تدریج، به­واسطه آنچه به­منزله بی­ثباتی در پایگاه نظری قلمداد می شد، مورد انتقاد قرار گرفت. این نظرات به­طور عمده سخت گیرانه، رو به فزونی داشت و تا آنجا پیش رفت که حتی در اواخر قرن بیستم، تعداد محدودی از پژوهشگران این حوزه از ادبیات تطبیقی به­مثابه نگرشی منسوخ و بی­پایه و اساس یاد می کردند؛ اما همه این کشمکش ها نشان از حضور موثر این سبک مطالعات ادبی در میان پژوهشگران و عدم درک دقیق و درست آن توسط تطبیقگرایان بود. در پایان قرن بیستم، با تلاش های بی­وقفه پژوهشگران این حوزه و درک بیشتر منتقدان ادبی از این روش، هجمه ها کاهش یافت و بحران های یادشده تاحدودی رفع شد. ادبیات تطبیقی در قرن حاضر به یکی از اصلی ترین روش های مطالعه ادبیات تبدیل شده و بسیاری از دانشگاه ها، واحد هایی در حوزه مطالعات ادبی تطبیقی داشته یا حتی گروه های آموزشی­ای با این نام تاسیس کرده اند. پژوهش حاضر، با روشی بنیادی و با تکیه بر تاریخچه کنونی ادبیات تطبیقی به­مثابه ابزار لازم پژوهش، جایگاه ادبیات تطبیقی را میان سایر نگرش ها بررسی کرده و وضعیت و اهمیت آن را در قرن حاضر به بحث و گفتگو گذاشته است. نتیجه اینکه به­واسطه تغییرات گسترده در سبک و سیاق مطالعه ادبیات و نقد ادبی همراه با محوریت روزافزون فناوری های مختلف و دنیای مجازی، ادبیات تطبیقی می تواند چارچوب مناسبی را برای مطالعه مقایسه ای ادبیات با سایر رشته ها و علوم فراهم آورد.  

Keywords:

ادبیات تطبیقی , ادبیات جهان , مطالعات فرهنگی , مطالعات ادبی