حادثه پذیری (بازنگری پژوهش های مربوط به نقش عوامل انسانی در حوادث رانندگی؛ به سوی مدلی برای تبیین)

جمع بندی پژوهش های مرتبط با موضوع تصادفات در میان رانندگان،حاکی از آن است عوامل شخصیتی و روانی،که موجب بروز حادثه می شوند،به طور نسبی در افراد مختلف ثابت هستند.شواهد پژوهشی متعددی در مورد رابطهء متغیرهای برونگرایی و هیجان خواهی،منبع کنترل بیرونی،تکانشگری،هوش و قدرت ادراک با حوادث موجود است.این پژوهش ها زمینه را برای تولید سازه ای با عنوان«حادثه پذیری»و شخصیت حادثه پذیر،که اشاره بر ابعاد روان شناختی و فردی دخیل در حوادث داشت،فراهم کرد،لکن بعد از مدتی کاربرداین اصطلاح و الگوهای مربوط به آن با محدودیت های علمی و روش شناسی مواجه شد.رفته رفته با ظهور روش شناسی قوی و دیدگاه های چند جانبه نگر در متون و پژوهش های مرتبط،اصطلاح«در معرض حادثه بودن»به عنوان عاملی که حادثه پذیری را در بطن خود جای داده است،جایگاه خود را در ادبیات پژوهشی مربوط به حوادث پیدا کرده است.در این مقاله نخست با مروری بر سابقهء پژوهش های مرتبط با عوامل انسانی دخیل در حوادث،سعی خواهد شد تا تصویری روشن از سیر این تحولات ارائه گردد و برخی الگوهایی که در این زمینه مطرح است،مورد بحث قرار گیرد.نکته مستتر در این مقاله این است که در مراحل صدور گواهینامهء رانندگی،توجه به ویژگی های شخصیتی و روان شناختی متقاصیان می تواند نتایج ارزنده ای در جلوگیری از حوادث رانندگی داشته باشد.

Keywords:

حادثه , عوامل روان شناختی , شخصیت حادثه پذیر , حادثه پذیری , در معرض حادثه بودن