ارزیابی عملکرد عصاره صمغ انزروت در پاکسازی لکه های ناشی از اثر دست روی کاغذهای تاریخی

پاکسازی اسناد و آثار کاغذی از مراحل اصلی عملیات حفاظت و مرمت این آثار است. با توجه به اینکه لکه های ناشی از اثر دست که در اثر تورق متعدد کتابها بر روی سطح کاغذ ایجاد می شوند، از لحاظ ظاهری و زیبایی شناسی باعث مخدوش شدن صفحات کتاب می شود، همچنین از لحاظ شیمیایی باعث تخریب بافت سلولزی کاغذ می شود؛ بنابراین زدودن آن امری حائز اهمیت در فرآیند حفاظت اسناد کاغذی است. برای پاکسازی لکه های مختلفی که بر روی آثار کاغذی وجود دارند روشها و مواد شیمیایی مختلفی استفاده می شود؛ از جمله حلال های آلی که قابل اشتعال و سمی اند، بنابراین استفاده از بعضی روشها و مواد برای آثار کاغذی، همچنین سلامت مرمتگران و حتی محیط زیست خطرناک هستند. در این تحقیق براساس توصیه متون کهن برای برطرف کردن چنین مشکلاتی، عصاره صمغ گیاه انزروت با غلظت های مختلف جهت پاکسازی لکه های ناشی از اثر دست مورد ارزیابی قرار گرفت. برای عصاره گیری صمغ گیاه از روش ماسراسیون (خیساندن) استفاده شد. برای ارزیابی نمونه با نمونه های تاریخی از طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه استفاده شد و برای ارزیابی میزان پاک کنندگی عصاره از روشهای رنگ سنجی، pH سنجی، مشاهدات ماکرو و میکروسکپی با لوپ دیجیتال بهره برده شد. نتایج حاصل از مشاهدات و محاسبات تغییرات رنگی و اسیدیته حاکی از قدرت پاک کنندگی عصاره هیدروالکلی صمغ گیاه انزروت با افزایش غلظت آن با توجه به میزان تراکم لکه، تمیزکاری مطلوب و قابل قبول تری را می توان ارزیابی کرد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش تحلیلی - توصیفی است که یافته اندوزی آن اسنادی و آزمایشگاهی بوده و در نهایت با تحلیل اطلاعات گردآوری شده نتیجه گیری حاصل شده است.

Keywords:

انزروت , تمیزکاری , لکه ناشی از اثر دست , کاغذ تاریخی , رنگ سنجی , FTIR