تحلیل کاربرد تکواژهای وابسته به اسم در نوشتار دانش آموزان دوزبانه ی ترکی آذربایجانی-فارسی بر اساس انگاره ی چهار تکواژ

هدف از انجام این پژوهش، مطالعه ی کاربرد تکواژهای وابسته به اسم فارسی در نوشتار دانش آموزان دوزبانه ی ترکی آذربایجانی-فارسی، بر اساس انگاره ی چهار تکواژ است. داده ها از نوشته های ۸۰ نفر از دانش آموزان دختر و پسر پایه های چهارم و پنجم ابتدائی مناطق روستایی شهرستان مشگین شهر گردآوری شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. ابتدا تکواژهای وابسته به اسم فارسی در چارچوب انگاره ی چهار تکواژ، به تکواژهای نظام مند متقدم (تکواژ نکره ی "یک"، تکواژهای جمع ساز، کمی نماها و ...)، تکواژهای نظام مند پیونددهنده ی متاخر (کسره ی اضافه و حرف ربط "که") و تکواژ نظام مند بیرونی متاخر (نشانه ی مفعولی) دسته بندی شدند. سپس با ارائه ی آمار توصیفی از کاربرد صحیح تکواژها، مشخص شد که دانش آموزان هر دو پایه بر تکواژ نظام مند بیرونی متاخر اسم، نسبت به تکواژهای نظام مند متقدم آن، دیرتر و سخت تر تسلط پیدا می کنند. به نظر می رسد که بین ماهیت انواع مختلف تکواژها (فعال شدن تکواژها در سطوح انتزاعی تولید گفتار) و ترتیب فراگیری آن­ها ارتباطی وجود دارد. تکواژهای نظام مند بیرونی متاخر در سطح متاخرتر فرایند تولید انتزاعی، با فراخوان چارچوب نحوی- ساختواژی زبان مقصد انتخاب می شوند. اما انتخاب تکواژهای نظام مند متقدم به صورت غیرمستقیم در سطح مفهومی- واژگانی و همزمان با انتخاب مستقیم تکواژهای محتوایی، صورت می گیرد. یافته های این تحقیق تاییدی بر کارآمدی انگاره ی چهار تکواژ در تبیین ترتیب فراگیری تکواژهای زبان دوم به حساب می آید.