بررسی زمینه های ظهور و پیدایش تشیع در عصر صفوی

در چشم انداز تاریخ سرزمین ایران، عصر صفوی از جایگاه ویژه برخوردار است، عصری که تاکنون در داخل و خارج توجه بسیاری از پژوهشگران تاریخ را به خود جلب نموده است. این اهمیت از آن روی است که بعد از بعثت رسول خدا (ص) و ظهور اسلام، در طول نهصد سال چندین پادشاهی و حکومت ایرانی همچون طاهریان، صفاریان، سامانیان، زیاریان، بوییان و مظفریان حکومت کردند؛ هیچ یک از این حکومت ها نتوانستند همه ایران را تحت تصرف خود در آورده و بر تمام نواحی و مناطق جغرافیایی ایران در آن دوران حکمرانی کنند؛ اما صفویان توانستند پس از نابودی شاهنشاهی ساسانی یک حکومت متمرکز ایرانی تشکیل دهند که بر همه ایرانفرمانروایی نماید. با آمدن صفویان در سده دهم هجری افق تازهای در تاریخ ایران گشوده شد. دستاوردهایی که این دوران با خود به همراه آورد چنان عمیق و گسترده است که میتوان گفت عصر صفوی سرآغاز تاریخ جدید ایران است. این نوشتار با هدف بررسی زمینههای ظهور و پیدایش تشیع در عصر صفوی و با روش توصیفی تحلیلی و مراجعه به منابع مختلف تاریخی سامان یافته است و عهدهدار پاسخگوئی به این پرسش است که چه زمین هها و عواملی باعث تشکیل حکومت شیعی در قرن دهم هجری به دست خاندان صفوی شد؟ با بررسی منابع مشخص شد عوامل متعدد مذهبی، اجتماعی و سیاسی در پیدایش تشیع عصر صفوی موثر بوده است؛ عوامل همچون نقش فقهاء دینی، تصوف و صوفیان؛ جنبشهای سربداران، مرعشیان، حروفیه، مشعشعیان، ترکان آناتولی و خاندان صفوی به ویژه جنید؛ همه این عوامل باعث شد تشیع در عصر صفوی ظهور و بروز پیدا کند.

Keywords:

زمینه ها , تشیع , مذهبی , سیاسی , جنبش ها , صفوی