بررسی و مقایسه اثربخشی برنامه توانمندسازی کارشناسان پرستاری و بهداشت در آموزش و کنترل دیابت نوع دو : کارآزمایی شاهد دار تصادفی شده لانه گزیده در یک اقدام پژوهی

مقدمه : این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثربخشی برنامه توانمندسازی کارشناسان پرستاری و مراقبین سلامت در آموزش و کنترل دیابت نوع دو انجام شد. روش کار: مطالعه ی حاضر از نوع کارآزمایی شاهددار تصادفی شده دو سوکور برروی ۴۸۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲تحت پوشش مراکز بهداشتی درمانی شهر اصفهان است که طی یک مطالعه اقدام پژوهی با طرح ارزشیابی لانه گزیده در سال ۲۰۱۸ انجام شده است. بیماران به صورت تصادفی به ۴ گروه مساوی در دو گروه آزمون و کنترل با دو زیر گروه پرستاران و مراقبین سلامت تقسیم شدند.  ۲ گروه مداخله از پرستاران و مراقبین سلامت در ۷ جلسه کارگاه توانمندسازی شرکت کرده و آموزش های خودمراقبتی بیماران خود را طی ۴ جلسه اجرا کردند.  اطلاعات دموگرافیک و هموگلوبین گلیکوزیله(HbA۱c) بیماران در ابتدای مطالعه و سه ماه بعد از اتمام مداخله با روش های دقیق و قابل اعتماد جمع آوری شد. داده ها در نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ با استفاده از آزمون های مجذور کای، tمستقل، tزوجی، کولموگروف اسمیرنوف و ANOVA در سطح معنی دار ۰۵/۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.  یافته ها: چهار گروه بیماران مداخله و کنترل در دو زیر گروه پرستاران و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی در ابتدای مطالعه از نظر متغیرهای جمعیت شناختی و  HbA۱cتفاوت معنی داری نداشتند (۴۰۹/۰= p). سه ماه پس از مداخله، میانگین اختلاف سطح HbA۱c بیماران در دو گروه مداخله (توانمندسازی پرستاران و ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی) در مقایسه با دو گروه کنترل معنی دار بود (۰۰۳/۰ = p) و بهترین تاثیر در گروه مداخله پرستاران مشاهده شد (۰۰۳/۰ = p). نتیجه گیری:  اثربخشی برنامه ی توانمندسازی  و اثر بیشتر آموزش پرستاران در مقایسه با مراقبین سلامت بر بهبود شاخص گلیسمیک بیماران مبتلا به دیابت تایید شد. بنابراین اجرای برنامه توانمندسازی پرسنل بهداشتی و استفاده از نیروهای دوره دیده ی پرستاری  به دلیل نقش مهمی که در رسالت نظام سلامت در جهت بهبود شاخصهای کنترل دیابت دارند پیشنهاد می شود.

Keywords:

Action research , Empowerment program , Health-care providers , Nurses , Self-care education , Type ۲ Diabetes. , اقدام پژوهی , اثر بخشی , برنامه توانمندسازی , پرستاران , مراقبین سلامت , آموزش خودمراقبتی , دیابت نوع دو.