ساخت های انکاری در زبان فارسی

مقاله حاضر به بررسی ساخت ­هایی می­ پردازد که هدفشان دریافت اطلاعات نیست و گوینده انکار یا محال بودن موردی را تایید می کند؛ این نوع ساخت­ها، انکاری نامیده می­­شوند. هدف پژوهش این است که بدانیم ساخت­های انکاری که از جنبه ساختاری شبیه ساخت­های پرسشی هستند، در زبان فارسی چه ویژگی­هایی دارند. دامنه پژوهش، مشتمل بر شماری از ساخت انکاری است. داده­ها از دو بعد معنایی­ و کاربردی  بر مبنای دیدگاه چوانگ (Cheung, ۲۰۰۸; Cheung, ۲۰۰۹) بررسی می­شوند و روش تحلیل داده­ها توصیفی- تحلیلی است. بررسی داده­ها نشان ­می­دهد که ساخت­های انکاری ماهیت پرسشی ندارند و پرسش­واژه­های محدودی در این نوع ساخت­ها به کار می­روند. برآیند کلی پژوهش نیز نشان می­دهد که با وجود شباهت ظاهری میان جمله­ های پرسشی در زبان فارسی، ساخت­های انکاری با ساخت­های دیگر مانند پرسش­های متعارف، تعجبی، تاکیدی و بلاغی تفاوت دارند. حضور فعل مثبت، عدم دریافت پاسخ، دامنه سور محدود، کاربرد محدود قید­ها و مجاز نبودن پاسخ پاره ­­جمله ­ای از ویژگی­های خاص این نوع جمله­ ها است که آن­ها ­را از دیگر ساخت­های مشابه متمایز می­کند.

Keywords:

پرسش­واژه , زبان فارسی , ساخت پرسشی , ساخت انکاری , ویژگی­های معنایی و کاربردی