کاستی های گزارش دائره المعارف بزرگ اسلامی از محدث والامقام، فضل بن شاذان (م۲۶۰ق)

دائره المعارف بزرگ اسلامی که پس از انقلاب، به عرصه فرهنگ کشور پیوسته، حاوی نکاتی همانند تردید در استماع مستقیم «فضل بن شاذان نیشابوری» (م۲۶۰ ه/ ۸۷۴ م) از امام رضا(ع)، ورود پاره ای اخبار سرزنش آمیز از امام حسن عسکری(ع) در ارتباط با وی، جسم گرایی وی و قرابت وافر دیدگاهش به عقاید سلفیان اهل سنت، تردید در صحت اسناد کتاب الایضاح به وی و موضوعاتی دیگر با همین صبغه می باشد. این باورها و رویکردها، از سوی این مقاله نااستوار تلقی و تاکید شده که توقیع منسوب به امام عسکری(ع) در عتاب «فضل» که همان هم ماخذ جسم گرا بودن وی قلمداد شده، از سوی تمام رجالیان، فاقد اعتبار و مجعول به شمار آمده است. به علاوه روایت وی از امام رضا(ع) و صحت اسناد الایضاح به وی، مورد تایید قرار گرفته است. شناخت مواضع راستین این فقیه متکلم، محدث و صحابی والا مقام ائمه(ع) که دل مشغول ارتقای معرفت دینی و با خورشید فروزان اندیشه خویش و کندوکاوهای گسترده و نگارش یکصد و هشتاد کتاب در قرن سوم، تامین کننده حیات علمی و فکری جامعه خویش بود، بی تردید سهمی بنیادی در تعالی نسل ما دارد. سزا و بلکه وظیفه این است که رهیافت های این گونه افراد نشر یابد تا در امتداد یافتن بیدارگری ها و مواضع به حقشان، خللی واقع نگردد.

Keywords:

امام عسکری(ع) , فضل بن شاذان , جسم گرایی , الایضاح , دائره المعارف بزرگ اسلامی