ارزیابی، تحلیل و بررسی آثار زیست محیطی خط انتقال گاز و ارائه راهکارهای کاهش اثرات زیست محیطی (مطالعه موردی: خط انتقال گاز هنزا-درب بهشت)

پروژه های عظیم نفت و گاز در جهت رشد صنعتی، اقتصادی کشور و برای رفاه جوامع انسانی طراحی و اجرا می شوند. این پروژه ها بدون شک دارای اثرات منفی و در برخی مواقع غیرقابل جبران زیست محیطی و به هم خوردن تعادل اکوسیستم ها هستند. منطقه مورد بررسی در جنوب استان خراسان رضوی و در شهرستان خواف(خط انتقال گاز به سنگان خواف) قرار گرفته است. در این مقاله برای جمع بندی اثرات و پیامدهای پروژه و همچنین برای برآورد اهمیت اثرات در ماتریس، چک لیست به صورت پرسشنامه تدوین شده است. در روش ماتریس ریاضی، اهمیت اثرات متقابل بوسیله یک سری از معیارهای اصلی (پایه) و مکمل ارزیابی میشوند. معیارهای پایه شامل شدت، محدوده اثر و ماندگاری میباشند؛ در معیارهای مکمل همافزایشی، تجمع اثر و اختلاف نظر وجود دارد. معیارها در یک مقیاس رتبه ایی منطبق با اصطلاحات مربوط به اثر یک فعالیت بر روی متغیر, شاخصی از مولفه های محیط زیست ارزش گذاری شده اند. اصطلاحات و ارزش آنها در یک مقیاس رتبهایی شامل : (۰) خنثی، (۱) خنثی به سمت کم، (۲) خیلی کم، (۳) کم، (۴) کم به سمت متوسط، (۵) متوسط، (۶) متوسط به بالا، (۷) بالا،(( ۸ بسیار بالا، (۹ ) بسیار بسیار بالا. با توجه به نتایج بدست آمده بیشترین اثر منفی در فاز اجرا مربوط به حفاری و پاکتراشی است. مهمترین پارامتر محیط فیزیکی متاثر از فعالیتها در فاز بهره برداری،کیفیت هوا میباشد که با بهره برداری از خط لوله گاز به دلیل کاهش استفاده از سوختهای فسیلی و سوختهای مایع،کاهش انتشار آلاینده ها در هوا و افزایش کیفیت هوای منطقه انتظار میرود. بیشترین تاثیرات منفی در محیط فیزیکی متوجه پارامتر کیفیت خاک و فرسایش آن و کمیت آب زیر زمینی و سطحی میباشد. نتایج بررسی های حاصل از تجزیه و تحلیل اثرات اجرای خط انتقال گاز هنزا-درب بهشت نشان میدهد که با اجرای این خط، محیطهای فیزیکی و بیولوژیک متحمل فشارهای زیست محیطی بیشتری میشوند. اما محیط انسانی ( اجتماعی- اقتصادی و فرهنگی- آموزشی) به واسطه پیامدهای مطلوب به ویژه در زمینه ارتقاء کیفیت زندگی، سطح رفاه، امنیت،بهداشت و سلامتی مردم، جذب توریست و پتانسیل جذب طرح های توسعه آتی در منطقه امتیازات مثبت قابل توجهی را دریافت مینمایند. اثر مثبت حاصل از بهره برداری از نعمت گاز، دوام و تاثیر بیشتری بر منطقه دارد تا اثرات منفی حاصل از فاز ساخت و ساز بنابراین گزینه اجرا اولویت و تقدم بیشتری نسبت به گزینه عدم اجرای دارد. بر این اساس گزینه اجرای طرح نسبت به گزینه عدم اجرای طرح اولویت دارد.

Keywords:

خط انتقال گاز , سنگان خواف , ارزیابی اثرات زیست محیطی ,