منشایابی رسوب بر اساس برآورد عدم قطعیت

شناخت منبع تولید رسوب و تعیین سهم نسبی هر یک از منابع رسوب برای تعیین فعالیت های مدیریتی حوضه آبخیز در راستای راهکارهای کنترل فرسایش و رسوب و حفاظت خاک که بیشترین اثر را بر کمیت و کیفیت آب و خاک دارد، اهمیت به سزایی دارد. تعیین سطوح اطمینان عدم قطعیت در منشایابی منابع رسوب با مدل های ترکیبی بسیار ضروری است اما هنوز این عدم قطعیت همگام با تعیین سهم منابع رسوب در مدل های ترکیبی لحاظ نگردیده است. هدف از این مطالعه تهیه مدل منشایابی رسوب بر اساس برآورد عدم قطعیت در حوضه آبخیز زیدشت است. به این منظور ۲۸ ردیاب ژئوشیمیایی در ۴۲ نمونه منابع رسوب و ۱۴ نمونه رسوب اندازه گیری گردید. روش پس رونده آماره تحلیل توابع تشخیص ۷ ردیاب بر (B)، کربن آلی (C)، پتاسیم (K)، مولیبدن (Mo)، فسفر (P)، سرب (Pb) و تالیوم (Tl) را با تایید بیش از ۹۷ درصد تفکیک منابع رسوب به عنوان ترکیب بهینه از ردیاب ها و قادر به جداسازی منابع رسوب در منطقه مطالعه، انتخاب شد. مدل منشایابی منابع رسوب بر اساس عدم قطعیت Bayesian تهیه و درصد سهم هر یک از منابع رسوب تعیین شد. برای چهار منبع رسوب حوضه زیدشت یعنی مرتع-فرسایش سطحی، اراضی کشاورزی-فرسایش سطحی، فرسایش آبراهه ای و اراضی دیم-فرسایش سطحی به ترتیب مقادیر ۱۳ (۲۰-۸)، ۷.۵ (۱۰-۰)، ۵۹ (۷۵-۴۵) و ۲۰.۵ (۳۰-۱۰) درصد برآورد شد. نتایج این مطالعه می تواند برای انتخاب روش های حفاظت خاک و کنترل رسوب و مدیریت جامع حوضه آبخیز استفاده شود.

Keywords:

مدل ترکیبی Bayesian , حوزه آبخیز زیدشت , منشایابی رسوب , عدم قطعیت در مدل سازی