تبیین مفهوم شهری شدن مبتنی بر تمایز سیتی و اوربان

وضعیت شهری در جهان امروز به طور بنیادین دگرگون شده و در پس آن، فضاهای نوین شهری متاثر از شیوه های جدید شهری شدن (اوربانیزاسیون) تبلور یافته اند. وقتی سخنی از شهری شدن یا شهرها به میان آید، بر پیش فرض هایی از چیستی شهرها و ماهیت شهری شدن تاکید می شود. بخش عمده ای از گفتمان های مربوط به شهری شدن با محوریت سیتی بوده اند؛ زیرا سیتی را محرک و علیت شهری شدن دانسته اند. سخن گفتن در مورد گستره هایی با عنوان سیتی بدون فهم اوربان غالبا گمراه کننده است؛ زیرا ارتباط و تمایز عمیقی بین این دو مفهوم وجود دارد. اغلب سیتی و اوربان طوری به کار گرفته می شوند که گویا در هر دو واژه دقیقا بر یک مفهوم مشابه بدون تفاوت های فضایی  زمانی تاکید می شود. درحالی که این دو مفهوم متفاوت از هم هستند؛ زیرا هرکدام با فرایندهای متفاوتی از دگرگونی و بازتولید مقیاس های فضایی همخوانی دارد. هدف از این پژوهش، قیاس دو مفهوم سیتی و اوربان مبتنی بر جایگاه هر کدام در شهری شدن است. بر این اساس، سعی شده تا خوانشی متناسب برای فهم این دو پدیده عرضه گردد. در این پژوهش مبتنی بر اصول فکری تحلیل محتوای کیفی، به تبیین چارچوب مفهومی مولفه های متمایز بین سیتی و اوربان پرداخته شده است. نتیجه پژوهش گویای آن است که شهری شدن در چهار سطح مفهومی تبیین گردیده، به طوری که در سطح نخست شهرنشینی با محوریت سیتی و اوربان به مثابه صفت آن، در سطح دوم با مفهوم شهری شدن و تحول اوربان به اسم، سطح سوم با مفهوم اوربانیزاسیون با محوریت اوربان و تضعیف سیتی، سطح چهارم با مفهوم اوربانیزاسیون و اوربان به مثابه اتوپیا یا آرمان بوده است.

Keywords:

نرخ شهرنشینی , فرایند شهری شدن , اوربانیزاسیون , سیتی , اوربان