نقش گردشگری مذهبی در تعاملات فرهنگی جوامع

گردشگری دینی و گردشگری مذهبی اکثر مواقع یکسان گرفته می شوند و لی با توجه به تعاریف هر کدام، می توان گفت که گردشگری دینی بخشی از گردشگری مذهبی محسوب می شود. جهانگردی دینی ویژه کسانی است که برای مقصد، ارزش دینی و معنوی قائلند. سفر حج از مثال های بارز این نوع جهانگردی است. گردشگری مذهبی نیز انواع گوناگونی دارد: گردشگری زیارتی، گردشگری معماری اسلامی، گردشگری حلال، گردشگری طبی اسلامی، گردشگری متدبرانه. امروزه برخلاف دهه ۱۹۶۰ میلادی که یکسره بر آثار مثبت جهانگردی تاکید می شد، از وجود آثار مثبت و منفی در توسعه جهانگردی سخن گفته می شود. گردشگری در محیطی صورت می گیرد که متشکل از انسان و ویژگی های طبیعی است. محیط انسانی متشکل از عوامل و فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. گردشگری مذهبی به عنوان یکی از راهکارهای بسط توسعه و تبادل فرهنگی و تعامل اجتماعی میان اقوام و ملت ها امروزه آثار و برکات زیادی را برای هر جامعه ای می تواند داشته باشد که با برنامه ریزی صحیح باید آثار مثبت آن تقویت و عواقب و از پیامدهایی منفی آن با ارائه تمهیدات و برنامه ریزی های متنوع فرهنگی و اجتماعی به صورت مداوم و مستمر جلوگیری نمود. هدف مقاله حاضر نقش گردشگری مذهبی در تعاملات فرهنگی جوامع می باشد. نتایج نشان می دهد وجود مراکز مذهبی، از چنان اعتباری برخوردار بوده که از دلایل عمده توسعه شهرها و رشد گردشگری به شمار می آید. و می توان گفت صنعت گردشگری به عنوان صنعتی پویا و دارای ویژگی های بارز و منحصربه فرد، بخش مهمی از فعالیت های اقتصادی و تولیدی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه را به خود اختصاص داده است؛ به طوری که بخش مهمی از درآمد های بسیاری از کشور های دنیا از طریق این صنعت به دست می آید. این صنعت یکی از بزرگترین و پرمنفعت ترین صنایع در اقتصاد جهان تبدیل شده و به عنوان بستری جهت ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی در بسیاری از نقاط شهری و روستایی کشورهای در حال توسعه به شمار می رود. گردشگری از طریق مذهب و زیارت اماکن مقدس منجربه این شده که افراد با مذاهب و فرهنگ های متفاوت وحتی شیوه های زندگی متفاوت آن منطقه زیارتی آشنایی پیدا کنند و بایکدیگر پیوند خورند. در واقع امروزه گردشگری مذهبی باعث این شده که مردم دنیا فارغ از هرگونه تنش های سیاسی و اجتماعی بتوانند فرهنگ ها و شیوه زندگی رایج میان قومیت های مذهبی یک ملت یا قوم میزبان را بهتر درک کنند. از این رو ضروری است اهمیت صنعت گردشگری (گردشگری مذهبی) را درگستره فرهنگ اسلامی بررسی کرده، مفاهیم، ویژگی ها، اهداف و آثار آن را مورد بررسی قرار دهیم.

Keywords:

گردشگری مذهبی , توسعه اقتصادی