روش شناسی روشنفکری اقبال لاهوری

محمد اقبال لاهوری از مصلحان مسلمانی است که اندیشه های اصلاح گرایانه اش، انعکاسی جهانی داشته است و در ردیف متفکرانی چون سید جمال قرار دارد. این مقاله کوشیده با تمرکز بر اندیشه های اقبال لاهوری و بررسی زمینه هایی که اقبال درآن قرار داشته و نیز مبانی فلسفی اندیشه او، چارچوبی را که در آن به نظریه پردازی پرداخته است، بازسازی نماید وچگونگی تاثیر آنها بر اندیشه اش را نشان دهد. این نوشتار بر آن است که نواندیشی اقبال تحت تاثیر غرب گرایی سیداحمدخان از یک طرف و نیز مبارزات ضد استعماری و اندیشه وحدت گرایانه سید جمال از طرف دیگر، شکل گرفته است. هم چنین اقبال در معرفت شناسی با تاثیرپذیری از فضای غلبه حس گرایی عصر خود و با نگاهی سطحی به میراث فلسفی جهان اسلام تلاش کرده میان دیدگاه متفکران مسلمان و فلاسفه غرب، به نحوی پیوند ایجاد کند. ره آورد این شیوه، بازسازی وتهذیب دین، مبتنی بر معرفت حسی تجربی و ارائه دینی روشنفکرانه است.

Keywords:

اقبال , نهضت نواندیشی , بیداری اسلامی , روشنفکری , اجتهاد , نظریه «خودی»