ارزیابی و نقد دیدگاه های علامه طباطبایی، قاضی عبدالجبار و قاضی باقلانی در رویکردهای مختلف در مسئله امامت

       مسئله امامت در تاریخ اندیشه اسلامی و نیز رویکردهای مختلف این موضوع، پیشینه ای طولانی دارد. امامت، به معنای رهبری و ریاست امت است که طبعا نوعی تبعیت و پیروی گروهی را به همراه دارد. اما سئوال این است این پشوایی و پیروی، که موجب تفاوتهایی میان مذاهب مختلف اسلامی نیز،گردیده، شامل چه قلمروی، و چه بعدی از ابعاد زندگی دنیوی و اخروی انسان می گردد.  مذاهب امامیه، معتزله و اشاعره علی رغم شباهت در بعضی ویژگی های امام، تفاوتهایی اساسی در مسئله امامت با یکدیگر دارند. این امر موجب گردیده همواره بین علما و متفکران این سه مذهب تضارب آرا  در این مورد وجود داشته باشد. تحلیل و نقد آرا کلامی و دیدگاههای این متکلمان اسلامی، موجب تبیین راه حق وجایگاه امام میشود. این پژوهش باروش توصیف وتحلیل متن و به شیوه کتابخانه ای، درصدد واکاوی فلسفه وجود و ویژگی های امام ازمنظر سه متفکر برجسته اسلامی:علامه طباطبایی شیعی، قاضی عبدالجبارمعتزلی و قاضی باقلانی اشعری، است. علامه حقیقت امامت را از سنخ ولایت تکوینی و هدایت باطنی و معنوی و وجوب عقلی علی الله بیان می کند، قاضی عبدالجبار آن را مسئله ای اجرائی و عقلی و ضرورتی اجتماعی به منظور حفظ کیان اسلامی می داند. باقلانی نیز آن را فرعی فقهی و شرعی به منظور اداره امور جامعه اسلامی معرفی کرده است.

Keywords:

امامت , علامه طباطبایی , عبدالجبار , باقلانی , کلام تطبیقی