بررسی وجود بقایای آنتی بیوتیک اریترومایسین در فاضلاب شهری تخلیه شده به محیط زیست دریایی خلیج فارس (مطالعه موردی: شهر بندرعباس)

زمینه و هدف: حضور ترکیبات فعال دارویی (به ویژه آنتی ­بیوتیک ­ها) در طبیعت که از آنها به عنوان آلاینده­ های نوظهور یاد می ­شود، برای سلامت جامعه انسانی و محیط­ زیست بسیار خطرناک است. پساب تصفیه ­خانه ­های فاضلاب مهمترین منبع ورود این ترکیبات به طبیعت هستند. متاسفانه پساب فاضلاب شهری بندرعباس تقریبا با حجم L/s ۵۰۰-۷۰۰ به محیط زیست دریایی خلیج فارس تخلیه می ­شود که می­ تواند یک منبع بالقوه ورود آلودگی ترکیبات دارویی به این اکوسیستم باشد. روش بررسی: در پژوهش حاضر، نمونه ­های پساب فاضلاب شهری بندرعباس در دو ایستگاه خور گورسوزان و سورو در طول ۳ مرحله نمونه­ برداری بین ماه ­های دی تا اسفند ۱۳۹۹ تهیه شد و میزان آلودگی بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین موجود در آنها به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: آنالیز داده ­ها نشان داد که متوسط (± حدود اطمینان ۹۵ درصد) غلظت بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین در ایستگاه ­های سورو و خور گورسوزان به تفکیک μg/L ۱/۵۳ ± ۱۶ و μg/L ۵/۸۶± ۱۹ بود که از نظر آماری تفاوت معنی­ داری با هم نداشتند (۰/۰۵< p). همچنین برآورد شد که به طور کلی در پساب خروجی فاضلاب شهر بندرعباس بین μg/L ۲۳/۵۰ – ۱۳/۲  بقایای آنتی­ بیوتیک اریترومایسین وجود دارد (۰/۰۵ = α). با احتساب تخلیه حجم بالای پساب فاضلاب بندرعباس به خلیج فارس (L/s ۵۰۰-۷۰۰) و همچنین داده­ های به دست آمده از این تحقیق، نتایج مدل شبیه­­ سازی نشان داد که روزانه L ۱۰۴ × ۵۱۸۴ فاضلاب شهری بندرعباس به اکوسیستم دریایی خلیج فارس تخلیه می­ شود که این حجم حاوی g ۱۰۳×۱/۰۲– ۱۰۳×۰/۸۷۷ بقایای فعال آنتی­ بیوتیک اریترومایسین است (۰/۰۵ = α). نتیجه گیری: تحقیق حاضر اولین گزارش از ورود آلودگی بقایای ترکیبات دارویی به محیط­ زیست دریایی خلیج فارس از طریق فاضلاب شهری است که با توجه به حجم بالای مقدار تخلیه شده مسئولین اجرایی باید هر چه زودتر تدبیری برای این مساله بیاندیشند.

Keywords:

Marine pollution , Pharmaceutically active compounds , Antibiotic , Wastewater , Persian Gulf , آلودگی دریایی , ترکیبات فعال دارویی , آنتی بیوتیک , فاضلاب , خلیج فارس