رهیافت روایی به اصول تعامل قرآن با فرهنگ زمانه در کشاکش عرف پذیری و جهل ستیزی

قرآن با هدف هدایت بشر از ظلمت به سمت نور در جامعه ای نازل شد که آمیخته به باورها و سنت های جاهلی بود. از این رو به اقتضای هدفش می بایست به اصلاح فرهنگ جامعه و مبارزه با عناصر جاهلی می پرداخت. از سوی دیگر، چون برای تاثیرگذاری و تحول آفرینی نیازمند پذیرش و مقبولیت اجتماعی بود، ناگزیر باید اقتضائات فرهنگ زمانه را نیز رعایت می کرد. پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که: قرآن، در میانه دو ضرورت عرف پذیری و جهل ستیزی، مبتنی بر چه اصولی با فرهنگ زمانه تعامل کرده است؟ نظر به آنکه روایات معصومان (ع) شناخت نامه قرآن است، پژوهش حاضر این مسئله را در رهیافتی روایی و با روش توصیفی تحلیلی بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته است که اصولی همچون هم زبانی با زبان قوم، محصورنشدن در نظام فکری فرهنگی زمانه، رعایت اصل تدرج در اصلاح اجتماعی، همراهی مقطعی با رسومات، پرداختن به مسائل روز، مراقبت از جامعه در مقابل انحرافات نوپدید و در نظر گرفتن ظرفیت افراد، مبنای تعامل قرآن با فرهنگ زمانه بوده است.

Keywords:

قرآن , فرهنگ زمانه , جاهلیت , مقبولیت اجتماعی , عرف پذیری , جهل ستیزی , روایات تفسیری