توسعه اقتصادی و کیفیت زیست محیطی (مطالعه موردی ایران)

در دهه های اخیر بحث ارتباط میان توسعه اقتصادی و کیفیت زیست محیطی به یکی از موضوعات چال شبرانگیز در حوزه اقتصاد محیط زیست تبدیل شده است و در این راستا ویرایشهای مختلفی از بحث توسعه پایدار معرفی و مبنای عمل قرار گرفته است. نقط هنظرات مطرح شده در این حوزه را میتوان در دو گروه مجزا طبقه بندی نمود. در گروه اول عده ای بر این اعتقادند که اصولا فرایند توسعه اقتصادی با تخریب زیست محیطی قرین میباشد. چرا که اصولا تولید و ایجاد ارزش افزوده در بخشهای مختلف اقتصادی ضایعات و پسماندهایی بجای میگذارد که در کنار استخراج (و به عبارتی تخلیه) منابع طبیعی باعث تخریب محیط زیست میگردد. گروه دیگر بر این اعتقادند که فرایند توسعه اقتصادی باعث بهبود کیفیت محیط زیست می شود. این گروه در توجیه ادعای خود استدلال می کنند که اصولا توسعه اقتصادی باعث می شود جوامع (توسعه یافته) با خدمات زیست محیطی بعنوان یک کالای پرکشش برخورد نمایند و با افزایش درآمد (سرانه) تقاضای خدمات زیست محیطی جوامع افزایش یابد. گروه اول عمدتًا به شواهد تجربی تا اواسط دهه ١٩٩٠ و گروه دوم به شواهد تجربی نیمه دوم دهه ١٩٩٠ به بعد استناد میکنند که این مباحث اساس بحث منحنی زیست محیطی کوزنتز می باشد. در مطالعه حاضر تلاش می شود بحث فوق (ارتباط میان توسعه اقتصادی و کیفیت زیست محیطی) در ایران با رویکرد اقتصاد محیط زیست مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور در دوره زمانی ٨٠ ١٣٥٠ و در قالب مبانی نظری موجود از روشهای اقتصادسنجی بهره گرفته میشود. نتایج کار ارتباط میان توسعه اقتصادی و کیفیت زیست محیطی را در ایران تبیین می نماید، ضمن آنکه نیم نگاهی نیز به سایر متغیرهای برونزای اثرگذار بر این موضوع خواهد داشت.