بررسی ترکیب های شیمیایی اسانس گیاه Centaurea xanthocephala (DC.) Schultz-Bip. در رویشگاه طبیعی ارومیه

گونه C. xanthocephala نوعی گل گندم چندساله است که در منطقه شمال غربی کشور پراکنش دارد. هدف ازانجام این تحقیق تعیین ترکیب های شیمیایی موجود دراسانس گونه گل گندم سرطلائی برای کاربردهای احتمالی آن در صنایع مختلف دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی بود. اندام هوایی گیاه در مرحله گلدهی در اواخر تیر ۱۳۸۹ از منطقه ارومیه، دره قاسملو جمع آوری و در دمای محیط خشک و سپس آسیاب شدند. نمونه ساقه همراه برگ و گل آذین به تفکیک با روش تقطیر با آب اسانس گیری شدند. برای جداسازی و شناسایی ترکیب های اسانس از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. بازده اسانس برگ و ساقه (برپایه وزنی- وزنی خشک شده) ۰۲/۰ و گل آذین ۰۲۳/۰ درصد بود. در اسانس ساقه همراه برگ ۱۸ ترکیب و در اسانس گل آذین ۱۶ ترکیب شناسایی شد. بالاترین درصد ترکیب ساقه همراه برگ، اسپاتولنول (۱/۲۶درصد) و آلفا-کوپائن (۴/۱۱درصد) بود. در حالی که در گل آذین، اسپاتولنول (۶/۲۸درصد)، آلفا-کوپائن (۰/۱۳درصد)، سیس-لانگی پینانول (۶/۵درصد) وترانس- کاریوفیلن (۸/۴درصد) از ترکیب های غالب بودند. براساس نتایج حاصل از بازده اسانس اندام های مختلف C. xanthocephala، مقدار آنها بسیار جزئی است و قابل توجه نبود. همچنین میزان ترکیب های اصلی اسانس در گل آذین بیش از ساقه و برگ بود.

Keywords:

اسپاتولنول , ترکیب های شیمیایی اسانس , تیره کاسنی , گل گندم سرطلایی (Centaurea xanthocephala)