تبیین الگوهای غذایی در سکونت گاه های روستایی شهرستان جیرفت با رویکرد آمایش سرزمین

روستاییان علی رغم نقش محوری در تولید غذا، امروزه به دلیل تغییرات اقلیمی، اقتصادی و اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین گروه های در معرض تهدید از لحاظ امنیت غذایی می باشند. تغییر در الگوی غذایی به دلیل قدرت و دسترسی پایین روستاییان در تامین مایحتاج اولیه، سوء تغذیه و ناامنی شدید غذایی را در این سکونتگاه ها به ارمغان آورده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال که الگوهای غذایی در بین خانوارهای روستایی شهرستان جیرفت چگونه است و چه عواملی بر آن تاثیر دارند، با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام شده است. مدل تئوریک پژوهش با رویکرد آمایش سرزمین سه دسته عوامل محیطی، اجتماعی و اقتصادی را به عنوان عوامل اصلی تبیین کننده الگوهای غذایی رایج در بین روستاییان ارایه کرده است. یافته های پژوهش نشان می دهد: خانوارهای روستایی از مجموع ۱۴ وعده اصلی نهار و شام در هفته بیشتر؛ برنج(با میانگین ۴.۹۹ دفعه)، مواد قندی مصنوعی مانند قند، شکر و شیرینی(با میانگین ۴.۷۱ دفعه) و لبنیات(با میانگین ۴.۷ دفعه) و ماهی و میگو( با میانگین ۱.۶۱ دفعه) مصرف می کنند. مصرف برنج در بین روستاییان با مصرف سایر مواد غذایی از جمله شیر و فرآورده های آن، سبزی و میوه جات، حبوبات، موادقندی مرغ رابطه معنی داری داشته است(با پذیرش اثر مثبت تقارن زمان گردآوری داده ها با برداشت محصول بر میزان مصرف خانوارهای روستایی). دسترسی به آب موردنیاز برای تولید محصولات کشاورزی و دامی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف شیر و فرآورده های آن در بین خانوارهای روستایی دارد(R=۰.۴۷, F=۵.۶۲۸, Sig=۰.۰۲۸ ). در مجموع درآمد سالیانه در پیوند با قیمت فروش محصولات کشاورزی مهمترین عامل تبیین کننده چگونگی مصرف مواد غذایی به ویژه مصرف انواع گوشت، غذاهای رژیمی، کنسروها و... با (R=۰.۵۱, F=۱۱.۶۱۵, Sig=۰.۰۰۲) و چگونگی علاقه به مصرف موادغذایی با (R=۰.۵۲, F=۷.۴۴, Sig=۰.۰۱۳ ) و می باشند.

Keywords:

امنیت غذایی , روستا , الگوی تغذیه , آمایش سرزمین۱۷۲ , شهرستان جیرفت