پهنه بندی کیفیت آب رودخانه ها با تکنیک تحلیل طبقه بندی فازی مورد مطالعاتی: رودخانه زاینده رود

پهنه بندی کیفیت آب رودخانه، از اولین و شاید مهمترین گامها در مدیریت کیفیت آب رودخانه به شمار می آید؛ چرا که دید تحلیلگر را نسبت به روند و چگونگی تغییرات آلودگی نسبت به زمان، مکان و شرایط خاص روشن می سازد. در این راستا مسئله مهمی که وجود دارد، تعیین معیاری منطقی و درست برای آلودگی است. در تعیین این معیار، پارامترهای مختلفی از کیفیت آب با توجه به نوع آلاینده ها و اهداف کنترل آن می توانند مشارکت داشته باشند. در نظر گرفتن توام همه این پارامترها برای تحلیل کیفیت آب یک رودخانه می تواند مشکل و پیچیده بوده و نهایتا نیاز تحلیلگر را به استفاده از ابزارها یا مدلهایی که هر چه بیشتر به واقعیت مسئله نزدیک باشند، ضروری می سازد. در بحث ارزیابی و مدیریت کیفیت آب در طرحهای توسعه و مدیریت منابع آب، روش تحلیل طبقه بندی فازی را می توان در جایی به کار برد که ترکیبی از پارامترهای متعدد و مختلف کیفیت که هر کدام به نحوی بر کیفیت آب موثرند در پیش رو قرار گیرند. در چنین حالتی، روش مورد نظر ممکن است به عنوان ابزاری مکمل یا …. برای تحلیل کیفیت آب به کار رود. در روش تحلیل طبقه بندی فازی، طبقه بندی کیفیت آب توسط یک رابطه فازی انجام می شود. اساس کار به این ترتیب است که پس از تشکیل ماتریس تجانس یا تشابه فازی و تثبیت آن توسط خواص ریاضی روابط فازی، نمودار دینامیک طبقه بندی ایجاد شود و با مشخص کردن حد آستانه مناسب، طبقه بندی قابل قبول و مقتضی ارائه شود. روش مورد بحث نسبتا ساده است و نتایج به دست آمده می تواند به منظور فراهم آوردن اطلاعاتی با ارزش برای تصمیم گیری در مدیریت کیفیت منابع آب، تفسیر و گزارش شوند. برای اولین بار این روش نوین برای رودخانه زاینده رود به کار گرفته شده و نتایج حاصله به شکل پهنه بندی کیفیت آب رودخانه ارائه شده است.

Keywords:

Water Quality Zoning , Fuzzy Clustering , Zayandeh-Rood River , پهنه بندی کیفیت , طبقه بندی فازی , تحلیل خوشه ای , زاینده رود