معنا شناسی ماده "صفح" بر پایه روابط هم نشینی و جانشینی در قرآن

یکی از راه هایی که انسان می تواند معنا و مقصود کالم خداوند درقرآن کریم را بهتر درک کند، شناخت معنای واژگان است؛ در این راستاتوجه به واژه های همنشین و جانشین که با واژه مورد نظر، قرابت معنایی دارند، از اهمیت باالیی برخوردار است. با توجه به این مهم، دراین پژوهش بر آن شدیم که به معناشناسی واژه صفح در قرآن به روش تحلیلی-پژوهشی بپردازیم. میزان بسامد این واژه در قرآن کریمهشت بار است. واژه عربی «صفح» در لغت به معنای «روی هرچیز» و در اصطلاح به مفهوم بخشش، اعراض و رویگردانی است و واژگانهمنشین آن عبارتند از: عفو، غفر، جمیل و محسنین. واژه - های جانشین صفح نیز عبارتند از: عفو، غفر، سمح. این واژه ها ضمن این کهمعنای نزدیکی با صفح دارند دارای تفاوت معنایی نیز میباشند. یافته های این پژوهش نشان داد که تفاوت ظریفی میان واژه «صفح» وجانشینان آن، یعنی «عفو» و «غفر» وجود دارد. در واقع «صفح» مرتبه ای بالاتر از «عفو» را بیان می کند بدین معنی که فرد علاوه بربخشش اشتباه خطاکار، صفحه خاطرات خود را ورق می زند و با ایجاد صفحه ای جدید، گناه خطاکار را به طور کلی از یاد می برد و واژهغفر یا غفران، مرتبه ای بالاتر است که فرد، علاوه بر فراموشی خطای گنه کار سعی می کند، آثار آن را نیز بپوشاند تا دیگران نیز آن رافراموش کنند.

Keywords:

قرآن کریم , صفح , همنشینی , جانشینی